12 mei 1998: Ook straling gaat de grens over
|
Zoeken: tegen, Zeeland
Uitkomsten
'Gezond Verstand' begraven
Stop Borssele protesteert tegen het opstarten van de kerncentrale na de splijtstofwisseling; ze begraaft het Gezond Verstand en plaatst een grafsteen: "Hier rust onze Zorgeloze Toekomst. Zij verloor de strijd tegen de Macht van Politiek en Geld".
'Nooit meer Tsjernobyl - Borssele dicht!'
Eén jaar na het ongeluk met de kernreactor in het Russische Tsjernobyl vindt een 28 uurs blokkade plaats van de kerncentrale in Borssele onder het motto: “Nooit meer Tsjernobyl - Borssele dicht!”. Dit is een van de grotere directe acties in de geschiedenis van de antikernenergie-beweging in Nederland.
Vanaf vrijdagmiddag 24 april wordt een tentenkamp ingericht. Zaterdagmorgen om 10 uur begint de 28-uurs blokkade van alle 10 (!) poorten van het complex. Bij het begin zijn ongeveer 2.500 mensen aanwezig, een aantal dat gestadig oploopt. ‘s Middags is er een onverwachte blokkade van de Pechiney fabrieken. Pechiney is hoofdafnemer van de stroom van Borssele, heeft contracten met een prijs ver onder de kostprijs (waardoor andere consumenten Pechiney subsidiëren), en het moederbedrijf is zelf ook betrokken bij verschillende onderdelen van de kernenergieketen. De politie, duidelijk niet voorbereidt, grijpt zeer hard in. Als het de ‘gewone platte pet’ niet lukt, wordt de ME ingezet om de blokkade te breken. De eerste stenen en kluiten aarde vliegen door de lucht. Maar uiteindelijk worden de activisten bij de fabriek verdreven. ‘s Nachts breken er bij de kerncentrale felle gevechten uit tussen een groep ‘autonomen’ en de ME. Er vallen veel gewonden onder de laatsten. Tot in september 1990 aan toe verschijnen er regelmatig artikelen in de pers over de gevolgen voor het peloton ME dat 's nachts 'de autonomen' tegenkwam. In een artikel in het Tijdschrift voor de Amsterdamse Politie van februari 1992 wordt onthuld dat er ME’ers klaar lagen met getrokken pistolen en karabijnen om demonstranten die door de ME-linie heen zouden breken neer te schieten.
Op het inderhaast bij elkaar geroepen overleg op zondagmorgen vroeg met vertegenwoordigers van alle blokkadegroepen, is veel kritiek op de rellen, maar iedereen wil wel doorgaan met blokkeren tot de afgesproken tijd. Zondag om 2 uur wordt de blokkade afgesloten met een demonstratie die (op aandringen van de dorpsbewoners die hun zondagsrust verstoort dreigen te zien) buiten het dorp begint. Ruim 5000 mensen nemen deel waarna de actie afgesloten wordt met een manifestatie op het tentenkamp. De ME dreigt nog even door haar aanwezigheid en de pogingen tot arrestaties het feest te verstoren. In totaal worden het actie-weekend 650 politieagenten ingezet. De hetze van de Telegraaf tegen de actie is weer ouderwets, het lukt ze al om van tevoren een subsidie (fl 1.000) van de gemeente Arnhem voor activiteiten rond 1 jaar Tsjernobyl, in een kwaad daglicht te stellen. De wethouder ziet zich bijna genoodzaakt af te treden.
Herdenking Tsjernobyl bij Borssele
Ongeveer 40 mensen komen af op de herdenking van de ramp in Tsjernobyl. Het ‘Zeeuws Platform tegen Kernenergie’ had opgeroepen tot een demonstratie op het strand in Borssele bij de koelwateruitlaat van de kerncentrale. Via flessen in het water (van de Westerschelde) en ballonnen in de lucht wil men duidelijk maken dat een ongeluk niet beperkt zal blijven tot de onmiddellijke omgeving van de centrale. Ook net over de Belgische grens bij de kerncentrales van Doel vindt een dergelijke actie plaats.
Gemeenteraad: Horen, zien en zwijgen
In de gemeente Borsele moet, zo is besloten, de COVRA komen. De Centrale Organisatie Voor Radioactief Afval is opgericht om al het radioactieve afval te verzamelen en te beheren. De Interim-opslag moet in Borssele komen; enorme hallen waar het 50 tot 100 jaar zal blijven liggen tot dat er iets anders verzonnen is.
De eerste locatie voor het complex, 500 meter van de dorpskern op het terrein van de PZEM, is na veel verweer (92,9% is tegen) afgewezen. Een werkgroep komt met een nieuwe locatie verder van het dorp. B & W van Borsele nemen het advies zeer snel en onverkort over. De zitting in het gemeentehuis in Heinkenszand wordt verstoord door demonstranten die voor de B & W tafels gaan zitten, geschminkt als apen en met de borden waarop de tekst: “CDA horen, VVD zien, SGP zwijgen”.
Rampenplannen Borssele werken niet
Op deze zondagmiddag is er een actie waar nog veel mensen lang glimlachend aan terug zullen denken. Plaats van handeling; de snelweg A-58 van Goes richting Bergen Op Zoom. Doel: het aantonen dat evacuatie van de Zeeuwse bevolking in geval van een ongeluk met de kerncentrale in Borssele onmogelijk is. Ruim 80 mensen van de groep ‘Nooit meer Tsjernobyl’ nemen deel aan de actie met groot materieel: 2 brandweerauto's, motoren, een ambulance en veel gevoel voor drama. Nagespeeld wordt een rampenplanoefening; al het Zeeland uitgaande verkeer wordt van de snelweg een parkeerplaats opgeleid en gecontroleerd op radioactiviteit en de inzittenden worden geënquêteerd, o.a. met de vraag: "Hoelang bent u de laatste 24 uur in kontakt met de buitenlucht geweest?". Op een normale niet al te drukke zondagmiddag blijkt er al snel een kilometers lange file te staan. Een deel van de actievoerders staat aan het einde van de parkeerplaats stencils uit te delen met daarin de inhoudelijke argumentatie tegen het houden van dergelijke oefeningen; ze zijn er alleen maar om de acceptatie van kernenergie te vergroten, terwijl er geen enkel reëel evacuatie-scenario te verzinnen is, daarom; Stop Kernenergie.
De actie is zo professioneel opgezet en uitgevoerd dat de politie denkt dat het om een echte oefening gaat en helpt het verkeer te regelen en na afloop zelfs helpt al het materiaal weer in de busjes te laden. Ook de meeste automobilisten zien 's avonds op het journaal pas dat het om een actie gaat.
Protestlied tegen opening COVRA-kantoor
Bij de opening van het COVRA-kantoor in Middelburg worden de genodigden ontvangen met anti-COVRA spandoeken en een heus anti-COVRA lied door enkele tientallen Zeeuwse demonstranten. Enkele genodigden van de receptie zijn duidelijk geïrriteerd en koelen hun woede op gekleurde linten die de actievoerders hebben opgehangen. 'Stop Borssele' is op haar beurt vooral geïrriteerd over de voorlichting van de Covra: "de Covra gaat voorbij aan alle gevaren die opslaan, verwerken en verbranding van radioaktief materiaal met zich meebrengen." Bij deze gelegenheid -"de eerste stap van de Covra om zich definitief in Zeeland te vestigen"- zegt 'Stop Borssele' te blijven actievoeren totdat het sluiten van de bestaande kerncentrales en andere nucleaire faciliteiten bereikt is.
2500 Bezwaarschriften van tafel geveegd
De deur van het COVRA-kantoor in Middelburg wordt dicht getimmerd met een groot bord waarop: “2500 bezwaarschriften, dat doet de deur dicht”. Tegen de vestiging van het afvalopslag-complex zijn in de laatste maanden meer dan 2.500 bezwaarschriften ingediend. Die zijn echter klakkeloos van tafel geveegd en absoluut niet serieus zijn genomen, vinden de Zeeuwse actievoerders van Stop Borssele.
Burgemeester als Mr .COVRA
De gemeenteraad van Borsele stemt in met de komst van de COVRA (10 voor, 4 -PvdA- tegen). Voor de vergadering in het gemeentehuis in Heinkenszand hadden demonstranten zich in de gang op de grond gevlijd, met spandoek: "Loopt de raad over ons heen...?". De raad deed dat figuurlijk wel maar letterlijk niet en liet de politie de zaak ontruimen. Van de burgemeester Van der Heuvel zijn de maanden ervoor affiches verspreid onder de kop ‘Mister COVRA’.
Jodiumpil bij presentatie rampenplan
Aan de Zeeuwse Commissaris van de koningin wordt het rampenplan aangeboden. Dit plan behelst een draaiboek te zijn hoe gehandeld moet worden bij een ramp met de kerncentrale te Borssele. Volgens ‘Stop Borssele’ is zo’n rampenplan een schijnoplossing: “ons wordt het idee opgedrongen dat kernenergie veilig is als er een rampenplan beschikbaar is”. Verdere bedenking van de actiegroep is onder meer dat het plan niet voorziet in paniek reacties: “mensen laten zich niet door een overheid bemoederen als andere belangen (bijv. veiligheid gezin) voorop staan.” Ook het feit dat in het nu beschikbare plan alles is gebaseerd op zgn. stralingsgebieden in cirkels, terwijl “een kind weet dat de vrijkomende radio-aktieve straling zich niet in een cirkel verplaatst maar door de wind in een bepaalde richting geblazen en verspreidt wordt” wordt vreemd gevonden. ‘Stop Borssele’ ziet zich dan ook genoodzaakt “wederom aktie te voeren tegen de kernenergie lobby.” Alle bezoekers én de CdK krijgen jodiumtabletten aangeboden.
Aanhouding voor wat?
In Middelburg worden 2 mensen aangehouden. “Rara verdachten”, volgens de politie, “die belangstelling zouden hebben gehad voor het gebouw van de PZEM of dat van de COVRA”. Ze hielden zich verdacht op in een geparkeerde auto en waren in bezit van flitslampen en technische tekeningen. “We weten dat dit materiaal kan worden gebruikt om explosieven te fabriceren”, volgens een politiewoordvoerder.