5 februari 1977: Mobiele demonstratie tegen afval in zout
|
Acties tegen kernenergie
Kernenergie in Nederland
Kernenergie heeft in Nederland een geschiedenis die teruggaat tot in de jaren veertig van de vorige eeuw. Een lange geschiedenis van hoge verwachtingen, tegenvallende resultaten, internationaal onderzoek, van politieke debatten, affaires, van industriële mislukkingen, hokjesgeest, van geslaagd onderzoek en van optimistische scenario's.
Het is niet voor niets dat minister De Pous al in 1961 zegt: “De aanvankelijke verwachting, dat kernenergie in snel tempo en op grote schaal een oplossing zou moeten geven voor energieproblemen, bleek ongegrond.”
Toch bleven de optimistische scenario's over de rol van kernenergie in de Nederlandse energievoorziening geschreven worden. Zo kwam het kabinet Biesheuvel in maart 1972 met de 'Nota inzake het kernenergiebeleid’. Daarin werd er van uit gegaan dat in het jaar 2000 behoefte zou zijn aan in totaal 70.000 MW opgesteld elektrisch productie vermogen. De helft daarvan zou opgewekt worden door 35 grote 1000 MW kerncentrales.
Maar kernenergie heeft in Nederland vooral ook een geschiedenis van verzet. Verzet dat al die optimistische scenario's naar de prullenbak verwees.
De antikernenergie-beweging....
De antikernenergie-beweging die zich begin jaren zeventig formeerde zorgde er niet alleen voor dat al die kerncentrales niet gebouwd werden, maar stelde tegelijkertijd ook het economische groei-denken fundamenteel im frage. Dat maakte dat de scenario’s voor de groei van de elektriciteitsproductie fantasie bleken.
... succesvol....
In vijf jaar tijd, tijdens de tweede helft van de jaren ‘70 van de vorige eeuw, veranderde de publieke opinie over de toepassing van kernenergie dramatisch. In 1974/5 was nog een meerderheid vóór kernenergie en had een groot gedeelte geen mening. Maar amper vijf jaar later, in 1979/80, had vrijwel iedereen een mening en was de grote meerderheid niet alleen tegen de bouw van nieuwe kerncentrales, maar ook vóór sluiting van de bestaande. Door de massaliteit en militantie van de beweging tegen kernenergie was in enkele jaren energiebeleid het verandert.
... breed....
De antikernenergie-beweging was waarschijnlijk ook de protestbeweging met het grootste percentage georganiseerde deelnemers in lokale groepen, vaak zelfs in de buurten. Kerken en vakbeweging waren een inherent deel van de beweging die ook andere maatschappelijke bewegingen incorporeerde: de ‘derde wereld’-beweging, landencomite’s en vrouwengroepen. Honderden verschillende posters, stickers en buttons werden ontworpen en in enorme aantallen verspreid. Romans over kernenergie werden geschreven, muziek gecomponeerd en opgenomen en films gedraaid. Er ontstonden scholingsgroepen en eigen tijdschriften, energiekranten in oplages van meerdere honderdduizenden exemplaren werden verspreid en het publieke debat over kernenergie was zo ‘mainstream’ dat zelfs bladen als Viva en Libelle ‘kernenergiespecials’ hadden. Menig theatergroep speelde met een productie over kernenergie in theaters of juist in club- en buurthuizen kriskas door het land. Tientallen koren en muziekgroepen hadden antikernenergie repertoire.
... massaal en militant
Een groot gedeelte van die beweging tegen kernenergie was ook bereid de straat op te gaan, niet alleen bij demonstraties, maar ook bij radicalere acties. Bekend zijn natuurlijk de twee grote blokkades bij de kerncentrale in Dodewaard, waar meer dan 15.000 mensen aan deelname. Maar daarnaast waren er vele tientallen kleinere blokkades van bijvoorbeeld transporten met radioactief afval; maar ook bezettingen en andere vormen van directe actie.
Honderden acties beschreven
Dertig jaar geleden, in april 1987, publiceerde Laka de brochure "1977-1986: 10 jaar verzet tegen kernenergie". Hierin waren een 150-tal acties onder het stof vandaan gehaald en beschreven. Dat was toen het begin van het intensief documenteren van de antikernenergie-strijd; een strijd waar Laka zich uitdrukkelijk een onderdeel van zag.
Deze site is een weerslag van dat documenteren van die strijd en herbergt vele honderden acties die in de afgelopen vijf decennia tegen kernenergie zijn gevoerd. Met het online komen van deze website zijn ook weer veel nieuwe acties toegevoegd, maar vooral zijn veel acties uitgebreider beschreven.
Het is moeilijk te omschrijven welke activiteiten in het actieoverzicht zijn opgenomen. Dat is vooral goed zichtbaar in het midden van de jaren zeventig, als het in dit overzicht lijkt alsof er niet veel gebeurt, maar waar de kiem is gelegd voor een brede massale anti-kernenergie beweging door zelfstudie en het houden van honderden bijeenkomsten en informatie- en discussieavonden; het verspreiden van allerlei informatie (inhoudelijk en actiemateriaal) op markten, scholen en allerlei maatschappelijke organisaties. Al die activiteiten zijn niet vermeld, maar wel van wezenlijk belang (geweest) in de strijd tegen kernenergie.
Strijd tegen kernenergie digitaal
Om nog een beter beeld te geven van de tijd, de actie en de omstandigheden zijn in totaal meer dan 500 pamfletten, persberichten, artikelen, posters en foto's gedigitaliseerd en als bijlages bij de betreffende acties opgenomen.
Deze site, samen met de grote collectie door Laka gedigitaliseerde tijdschriften uit de antikernenergiebeweging en tientallen gedigitaliseerde boeken maakt dat er nu een enorme hoeveelheid informatie over maar vooral ook ván de antikernenergie-beweging online te vinden is. Samen met de grote verzameling affiches en andere culturele uitingsvormen (buttons, liedjes, etc) geeft deze collectie een goed overzicht van de rijke culturele erfenis van deze brede en succesvolle beweging.
Zoeken
In de rechterkolom de zoektermen. Er is te zoeken op wat voor soort actie, in welke provincie/stad, wanneer en waartegen of een combinatie van die vier. Daarnaast is er de mogelijkheid 'full-text' te zoeken. Maar dat wijst zich vanzelf. Er is natuurlijk ook de mogelijkheid alles gewoon chronologisch te lezen.
PDF-versie
Er is ook een downloadbare pdf-versie van dit actie-overzicht. De teksten daarin zijn identiek met die op deze website, maar in de PDF-versie zijn minder illustraties opgenomen dan in het overzicht op de website.
Desalniettemin is het toch een groot bestand geworden.
Hoewel dit een aardig compleet overzicht is, kan het altijd zijn dat er een actie mist. Dat zouden we erg jammer vinden. Als je er een weet, zouden we dat graag horen. Of heb je foto's, affiches e.d. die we mogen gebruiken... Stuur ons dan een mailtje.
Het is ook mogelijk te reageren en je eigen herinneringen aan de actie te delen. Het kan even duren voor de reactie verschijnt, dus wees niet al te ongeduldig.