26 april 1991: Vijf jaar Tsjernobyl
|
Zoeken: tegen, Zeeland
Uitkomsten
Poging bezetting bouwterrein COVRA
Weer eens een meerdaagse actie. In Borssele (officieel het Industriegebied Vlissingen-Oost, maar gelegen in Nieuwdorp, gemeente Borsele) moet de COVRA (Centrale Organisatie voor Radioactief Afval) faciliteit gebouwd worden. Hier moet de komende ‘50-100 jaar’ al het Nederlandse radioactief afval opgeslagen worden, in afwachting van definitieve opslag (in zoutkoepels?). Het laag- en middelactief afval (in zee gedumpt tot 1982) ligt nu tijdelijk allemaal in Petten en het hoogradioactief afval (de brandstof) ligt bij en wordt vervoerd naar de opwerkingsfabrieken en zal pas na 1995 terug komen (zo is de planning op dat moment). Hoewel er in de directe omgeving veel protest is tegen de opslag, kunnen acties niet op al te veel sympathie rekenen in het dorp.
Het terrein waar de COVRA-opslag gebouwd moet worden (enkele honderden meters van de kerncentrale) is omheind, en de bouw zal op maandag 7 mei beginnen. Vanaf vrijdagmiddag wordt er geprobeerd het terrein te bezetten, maar door een overmacht aan politie is dat onmogelijk. Wel wordt een tentenkamp getolereerd buiten de hekken van de COVRA. Ongeveer 70 mensen zijn dat weekend op het kamp en proberen telkenmale op het terrein te komen, hetgeen in kat-en-muis spelletjes resulteert. Zondag wordt er in Middelburg een brug geblokkeerd en het kantoor van de COVRA onder gekalkt. Maandagmorgen wordt om zes uur met een blokkade begonnen van het bouwverkeer. Dat verkeer wordt door de politie op een afstand gehouden en om halfacht vertrekken de actievoerders naar Middelburg om het COVRA-kantoor daar te blokkeren. Na enkele uren wordt die blokkade opgeheven en verlaten veel activisten (sommigen blijkens actieverslagen, met een flinke kater) Zeeland. In totaal worden dat weekend 11 mensen gearresteerd.
Blokkade tegen openhouden kerncentrale Borssele tot 2004
Greenpeace blokkeert vanaf 7 uur door middel van 40 vastgeketende actievoerders een vijftal poorten van de centrale in Borssele en houden daarmee 400 personeelsleden buiten. De bedrijfsbrandweer 'ontdekt' om half een 's middags echter nog een poort en opent die voor het personeel.
De Tweede Kamer praat de dag erna over de sluiting van de centrale. Ze stemt er mee in dat de centrale in 2004 gesloten wordt. Minister Wijers (Economische Zaken) stelt 70 miljoen gulden beschikbaar om de modificatie met de vervroegde sluiting rendabel te maken. Hiermee is een snelle sluiting van de baan.
Borssele: inzameling sleutels voor kunstwerk
De actiegroep ‘Stop Borssele’ al sinds de jaren zeventig actief in Zeeland is blij met de op handen lijkende sluiting van de centrale en begint op de dijk tegenover de centrale met een kunstwerk. Een kunstwerk van sleutels moet het worden: een kunstwerk dat het verzet tegen kernenergie moet symboliseren. Als de directeur van de centrale leuk denkt te wezen en een sleutel aanbiedt voor het openhouden van Borssele ("deze sleutel opent de deur naar een veilige, goedkope en milieuvriendelijke opwekking van elektriciteit door kernenergie") ontstaat er wat commotie.
Blokkade transport naar opwerkingsfabriek
Vijftien actievoerders van Greenpeace ketenen zich vast aan een transport met splijtstof die net het terrein van de kerncentrale in Borssele verlaten heeft. De vrachtwagen is op weg naar de opwerkingsfabriek in het Franse La Hague. Het lukt de activisten om de vrachtwagen met de container 2,5 uur op te houden. Zolang heeft de ME nodig om de kettingen door te knippen waarmee ze vast zitten. De datums van deze transporten worden nog steeds geheim gehouden uit angst voor acties. Een jaar later krijgt Greenpeace een actieverbod voor een half jaar voor de Borssele transporten. Daarna houdt eerst België het tegen en later worden ze verboden omdat er te hoge stralingswaarden zijn waargenomen bij eerdere transporten. Pas Kerst 1998 worden ze weer toegestaan, maar juridische procedures tegen de vergunningen zal weer veel vertraging opleveren.
Plutonium te koop op de markt in Middelburg
Onder het motto: ‘Plutonium verkoop; Geld toe!’ organiseert ‘Stop Borssele’ in Middelburg een actie tegen kernenergie. “Vroeger, voordat het vrede was”, zegt een woordvoerder cynisch, “was plutonium goud geld waard, nu moet je stortingskosten betalen”. Weinig mensen hebben belangstelling: “wat moet ik ermee?” is de reactie, en “dat is nu juist ook het probleem!”. Daarom: stoppen met kernenergie en met opwerken. De actie is tevens de Tsjernobyl herdenking in Zeeland.
Muur tegen transporten hoog-radioactief afval naar COVRA
De Socialistiese Partij (SP) voert samen met Greenpeace actie tegen de geplande transporten van hoogradioactief afval van Petten naar de COVRA in Borssele. Omdat in Petten het koelbassin vol is (het afval van de HFR reactor wordt niet meer naar de VS afgevoerd, omdat de HFR weigert over te schakelen naar het minder proliferatie-gevoelige laagverrijkte uranium), wil de ECN het afval opslaan bij de COVRA in een loods voor laag- & middel radioactief afval. Daar is veel protest tegen omdat de loods daar niet geschikt voor is: 71% van de Zeeuwse bevolking is tegen deze opslag. Bij de COVRA wordt een houten muur (symbool voor deze noodoplossing) opgericht. De transporten worden later dat jaar verwacht.
Snelwegblokkade door overkill politie mislukt
Onder grote politiebewaking rijdt er vanuit Petten een transport met hoogradioactief afval (brandstof van de proefreactor op het ECN-terrein) naar de COVRA in Borssele. Aan dit eerste van drie transporten is veel juridisch en procedureel getouwtrek vooraf gegaan. De ECN zit met haar brandstof in de maag. Normaliter wordt dat getransporteerd naar de VS, waar de reactor ook haar nieuwe brandstof van krijgt. Maar door besluiteloosheid van de HFR-exploitanten om om te schakelen naar andere brandstof, wil de VS het afval niet terug nemen. De reactor moet sluiten als er geen oplossing gevonden wordt. Het afval wordt nu opgeslagen bij de COVRA in een loods voor laag- en middelactief afval. In Zeeland is er veel ongenoegen: ze voelen zich als vuilnisvat gebruikt. Al in april 1999 werden er door Greenpeace 7000 Zeeuwse protestkaarten afgeleverd bij het ministerie van Economische Zaken. Eerder al had de SP bij de COVRA actie gevoerd tegen het voornemen.
Zo’n 25 activisten (voornamelijk van de SP) proberen op de snelweg bij Rilland het transport te blokkeren. Maar de enorme overkill aan politie sluit de groep demonstranten op de parkeerplaats naast de snelweg in, als het transport in de buurt komt. Het is sinds lange tijd weer een eerste poging om tegen hoogradioactieve afval transporten uit kerncentrales actie te voeren.
Milieu-actie niet getolereerd
Opnieuw een blokkade actie van (voornamelijk) SP tegen het transport van hoogradioactief afval van Petten naar de COVRA. Bij Reimerswaal willen de activisten met kruiwagens vlak voor het transport de snelweg op (vlak voor het transport is er altijd een ‘autoloze’ ruimte, omdat niemand het transport mag inhalen en opritten worden afgezet). De aanwezige ME grijpt hard in en er vallen klappen. De activisten snappen iets niet: je mag blijkbaar alles blokkeren (boeren, taxichauffeurs, vrachtwagenchauffeurs, etc), als het maar voor je eigen portemonnee is. Voor het milieu wordt niets getolereerd.
'Amazing Stroopwafels' tegen transporten
Door de massale ME-inzet bij vorige transporten en het steeds hardere politieoptreden heeft de SP besloten het vierde en laatste transport van de HFR/ECN naar de COVRA niet te blokkeren. Maar dat betekend niet dat er ook geen actie is. De Amazing Stroopwafels, een actie-orkestje zorgt voor een vrolijke sfeer op een parkeerplaats in Zeeland op een demonstratie op het moment dat het transport er langs komt. In eerste instantie moeten ze van de ME ook weg van de parkeerplaats, maar na wat heen en weer gebel met de politieleiding mogen ze daar uiteindelijk blijven staan.
Blokkades bij afvoer splijtstof uit stilgelegde Dodewaard centrale
Na jarenlang wachten en vergunningen die keer op keer werden vernietigd door de Raad van State is het eindelijk zover: het eerste transport met brandstof van de kerncentrale in Dodewaard naar de opwerkingsfabriek in Sellafield (sinds november 1996) kan eindelijk plaatsvinden. Greenpeace en WISE worden nog gedaagd voor de kortgeding rechter om bij voorbaat een verbod op acties te krijgen, maar dat lukt niet: de rechter zal pas uitspraak doen op de dag van het eerste transport. Daardoor ontstaat er echter wel een onduidelijke situatie en komt er van acties minder dan gepland. Wel voert GroenFront blokkadeacties op een tweetal wegen in Dodewaard en Zetten. Doordat ze de acties iets te vroeg beginnen, is iedereen al losgezaagd (ze zitten op de weg met hun armen in vaten met beton) op het moment dat het transport uit de centrale vertrekt. Ondertussen is in Vlissingen het schip dat het afval vervoert naar Engeland geënterd door Greenpeace. Maar als de vrachtwagen met het enorme politie-escorte daar arriveert is ook deze actie door de ME al beëindigd. Later die middag beslist de kortgeding rechter dat acties niet bij voorbaat verboden worden. In hoger beroep wordt er in juni 2001 alsnog een actieverbod van 12 maanden tegen Greenpeace (maar niet tegen WISE) uitgesproken.
Dodewaard verwacht tot eind 2002 elke 5-6 weken uitgewerkte splijtstof naar Sellafield te vervoeren via de haven van Vlissingen.