7 april 1979: Harrisburg is overal!
|
Zoeken: afval
Uitkomsten
Gemeenteraad: Horen, zien en zwijgen
In de gemeente Borsele moet, zo is besloten, de COVRA komen. De Centrale Organisatie Voor Radioactief Afval is opgericht om al het radioactieve afval te verzamelen en te beheren. De Interim-opslag moet in Borssele komen; enorme hallen waar het 50 tot 100 jaar zal blijven liggen tot dat er iets anders verzonnen is.
De eerste locatie voor het complex, 500 meter van de dorpskern op het terrein van de PZEM, is na veel verweer (92,9% is tegen) afgewezen. Een werkgroep komt met een nieuwe locatie verder van het dorp. B & W van Borsele nemen het advies zeer snel en onverkort over. De zitting in het gemeentehuis in Heinkenszand wordt verstoord door demonstranten die voor de B & W tafels gaan zitten, geschminkt als apen en met de borden waarop de tekst: “CDA horen, VVD zien, SGP zwijgen”.
Burgemeester Borssele ‘neemt de benen’
Burgemeester Van den Heuvel van de gemeente Borsele (met één ‘s’) vertrekt. Op de afscheidsreceptie in Heinkenszand neemt de SSB (de Secret Service Borssele) de kans waar om nog eens te wijzen op de onfrisse zaken die onder zijn verantwoordelijk hebben plaatsgevonden. Dat het hem “gelukt is van werkkring te veranderen, is zowel voor hem, als voor de gehele Zeeuwse gemeenschap, een blijde boodschap”, aldus een begeleidend pamflet.
Naast de uitkomst van de inspectie op 30 september (‘er bevindt zich een kerncentrale op het terrein van PZEM’) overhandigd de SSB de oud-burgemeester een vat ‘radioactief afval’. “Daarmee willen we duidelijk maken dat wij, als bewoners, met de rotzooi blijven zitten, terwijl u, als verantwoordelijk bestuurder, de benen neemt”.
Poging bezetting bouwterrein COVRA
Weer eens een meerdaagse actie. In Borssele (officieel het Industriegebied Vlissingen-Oost, maar gelegen in Nieuwdorp, gemeente Borsele) moet de COVRA (Centrale Organisatie voor Radioactief Afval) faciliteit gebouwd worden. Hier moet de komende ‘50-100 jaar’ al het Nederlandse radioactief afval opgeslagen worden, in afwachting van definitieve opslag (in zoutkoepels?). Het laag- en middelactief afval (in zee gedumpt tot 1982) ligt nu tijdelijk allemaal in Petten en het hoogradioactief afval (de brandstof) ligt bij en wordt vervoerd naar de opwerkingsfabrieken en zal pas na 1995 terug komen (zo is de planning op dat moment). Hoewel er in de directe omgeving veel protest is tegen de opslag, kunnen acties niet op al te veel sympathie rekenen in het dorp.
Het terrein waar de COVRA-opslag gebouwd moet worden (enkele honderden meters van de kerncentrale) is omheind, en de bouw zal op maandag 7 mei beginnen. Vanaf vrijdagmiddag wordt er geprobeerd het terrein te bezetten, maar door een overmacht aan politie is dat onmogelijk. Wel wordt een tentenkamp getolereerd buiten de hekken van de COVRA. Ongeveer 70 mensen zijn dat weekend op het kamp en proberen telkenmale op het terrein te komen, hetgeen in kat-en-muis spelletjes resulteert. Zondag wordt er in Middelburg een brug geblokkeerd en het kantoor van de COVRA onder gekalkt. Maandagmorgen wordt om zes uur met een blokkade begonnen van het bouwverkeer. Dat verkeer wordt door de politie op een afstand gehouden en om halfacht vertrekken de actievoerders naar Middelburg om het COVRA-kantoor daar te blokkeren. Na enkele uren wordt die blokkade opgeheven en verlaten veel activisten (sommigen blijkens actieverslagen, met een flinke kater) Zeeland. In totaal worden dat weekend 11 mensen gearresteerd.
Op het dak van de portiersloge
Het lukt zo’n 15 activisten van ‘Stop Borssele’ om op het dak van de portiersloge van de kerncentrale in Borssele te klimmen. Hoewel de beveiligingsdienst en de politie snel ter plekke zijn, wordt niet ingegrepen. Na een half uur verlaat iedereen vrijwillig het terrein. ‘Stop Borssele’ vindt dat eerst de kerncentrales (de producenten van het radioactieve afval) dicht moeten, voordat er gepraat kan worden over de minst slechte opslag methode. De COVRA opslag faciliteit is dus onacceptabel.
Actie tegen bestralen voedsel
De eerste directe actie tegen voedselbestraling in Nederland, en ook nog eens de eerste keer dat de anti-kernenergie beweging hier actie tegen voert. Ongeveer 20 mensen bezetten het internationale hoofdkantoor van Gammaster in Ede. Ze vinden dat voedselbestraling overbodig is, niet geheel ongevaarlijk, radioactief afval produceert en wordt gebruikt als legitimatie van kernenergie. De actie is ook uit solidariteit met het verzet tegen een nieuwe vestiging van Gammaster in Westport, Ierland.
Later blijken er bij de bezetting berichten gevonden te zijn over een, tot dan toe nog niet in de pers verschenen, ernstig ongeluk in Israël een jaar eerder, waarbij een werknemer zoveel straling opliep dat hij binnen enkele dagen overleed.
Verliest COVRA vat radioactief afval?
De COVRA weet zeker dat het niet van hun is: "Het klinkt misschien arrogant maar we verliezen geen vaten". Zegt een woordvoeder. Desalniettemin zorgt een vat met daarop 'COVRA Radioactief afval' en een serienummer, voor veel consternatie op de snelweg A4 bij Haarlemmermeer. De brandweer van Amsterdam meet en zorgt er uiteindelijk voor dat het nepvat opgeruimd wordt. Het is een protest tegen de transporten van de ECN naar de COVRA in Borssele.
Succesvolle blokkade; geen transporten
Al het laag- en middelradioactief afval opgeslagen in de loodsen op het ECN-terrein moet vervoerd worden naar de COVRA-complex in Borssele nu de gebouwen daarvoor klaar zijn. De transporten (in totaal 600 vrachtwagens) zijn in november 1991 begonnen. De actiegroep 'Stop COVRA' roept op tot een blokkade van beide poorten van het ECN-terrein om de transporten te hinderen. Ongeveer 35 mensen zijn op deze koude en mistige morgen al vroeg present in het Noord-Hollandse Petten. Er vinden die dag geen transporten plaats, door de mist... of toch om extra publiciteit door politie-ingrijpen te voorkomen?
'Stop COVRA' begeleidt transport radioactief afval
Om op de route aandacht te vestigen op de transporten van de ECN naar de nieuwe opslagplaats van de COVRA in Borssele, begeleiden actievoerders van 'Stop COVRA' een transport. Met spandoeken en gehuld in stralingspakken en gasmaskers rijden ze mee met de vrachtwagens.
Vrachtwagens radioactief zand en geld voor langer open houden Borssele
Vanaf de kerncentrale Borssele vertrekt Greenpeace met vrachtwagens vol 'radioactief zand' en 'geld'. Men wil op deze manier laten zien dat langer openhouden veel geld zal kosten en veel meer radioactief afval zal opleveren. Men dumpt het op het Binnenhof in Den Haag, waar de Tweede Kamer verder gaat met haar op 9 november begonnen debat over de modificatie (aanpassen aan nieuwe veiligheidseisen) van de kerncentrale en daarmee gepaard gaand, het al dan niet langer open houden. Min. Wijers (EZ) is tegen sluiting, CDA en VVD ook, PvdA is tegen langer open houden en D'66 weet het nog niet. Wat volgt is een maand lang onduidelijkheid over standpunten, meerderheden, kabinetsbeslissingen en de gevolgen daarvan.
Radioactieve lozingen door opwerking
Greenpeace brengt 250 gram sediment en 150 milliliter water aan land bij de kerncentrale Borssele. Het is precies het aandeel dat Borssele heeft in de monsters die Greenpeace naar boven heeft gehaald bij de opwerkingsfabriek in La Hague. Volgens de Nederlandse wetgeving is de radioactiviteit zo hoog dat het radioactief afval is. VROM weigert eerst de boot vanuit Scheveningen te laten vertrekken met het radioactief afval aan boord, maar haalt bakzeil als Greenpeace voet bij stuk houdt: het wil het terugbrengen naar de rechtmatige eigenaren; de kerncentrales. Opwerking staat al lang ter discussie, vooral door de radioactieve lozingen en ook omdat het onnodig is: er is geen markt voor het plutonium. Ook is volgens Greenpeace directe opslag goedkoper dan eerst opwerking en dan opslaan.