16/17 juni 1979: Blokkades tegen dumpingstransporten
|
bezetting
Snuffelen bij IJsselcentrale
Veertig leden van de gelegenheidsformatie 'Het Snuffelkollektief' gaan op bezoek in het kantoor van de IJsselcentrale in Zwolle. Ze eisen een gesprek met de directeur en willen op deze manier te weten komen of er door de IJC al gewerkt wordt of meegewerkt zal worden aan de bouw van een kerncentrale in de Noordoostpolder. De directeur beweert dat er geen aanleiding tot ongerustheid is.
Bouwbedrijf Bredero bezet
In Utrecht wordt het bouwbedrijf Bredero, dat actief lobbyt voor nieuwe kerncentrales en aast op orders die daaruit voort zullen vloeien, door 40 BONK activisten/es bezet. Het aanwezige personeel krijgt een gele kaart als laatste waarschuwing aangeboden. Nadat de bezetters/sters 3 keer gesommeerd zijn door de politie, laten ze zich vrijwillig uit de kantoren verwijderen.
Bezetting SEP-gebouw Arnhem
Vijftig mensen uit de Basisgroepen tegen Kerngeweld en Militarisme bezetten 's avonds de hal van het SEP gebouw op het KEMA-terrein in Arnhem. Ze eisen dat de Samenwerkende Elektriciteit Produktiebedrijven zich terug trekken uit het Kalkar-project en zich inzetten voor sluiting van Borssele en Dodewaard. In het gebouw, op de bovenverdieping, zit het computercentrum, waarvanuit de elektriciteitsproductie en transport geregeld en gecoördineerd wordt. De actievoerders/sters, binnengekomen door een ruit in te slaan, worden na korte tijd door de politie verwijderd en in arrestatiebusjes van het terrein afgebracht. Niemand wordt gearresteerd.
Ongehinderde bezetting koppelstation
Het koppelstation in Ens (Noordoostpolder) wordt bezet door 50 mensen van het ‘KEMA-keurkorps’ en wordt afgekeurd voor het transporteren van atoomstroom. De beveiliging van dit belangrijke koppelstation is totaal afwezig; de sleutel van het hek hangt zelfs in een kastje aan de buitenmuur van het kantoortje. Volgens de actievoerders/sters is het makkelijk om van daar uit de stroomvoorziening in een groot gedeelte van Noord-Nederland lam te leggen. Zelfs nadat de politie gebeld is, weigeren ze te komen en ontkennen later iets van een bezetting te weten. Na plusminus een uur op het terrein rond gelopen te hebben, verlaat iedereen zelf het terrein en laten daarbij de poort open staan. Een week later neemt de IJsselcentrale de beslissing om de 5 koppelstations in haar verspreidingsgebied continu te bemensen.
Terreinbezetting Moerdijk
De eerste meerdaagse anti-kernenergie actie na Dodewaard-II in september 1981. Het lijkt steeds duidelijker dat het industrieterrein in Moerdijk de plaats wordt waar minstens één kerncentrale gaat verrijzen, plus de centrale interim-opslag van het radioactief afval (de COVRA). Daarom een bezetting van (een deel van) het industrieterrein. De actie is ook bedoeld om de Brabantse anti-kernenergiegroepen een hart onder de riem te steken en te stimuleren. Tevens wordt het aangekondigd als een voorschot op de terreinbezettingen die zullen volgen als met de bouw begonnen wordt.
De actie begint op zaterdag met een demonstratie vanaf het NS-station Lage Zwaluwe, waaraan zo'n 500 mensen deelnemen. 's Avonds zijn er 700 mensen op het kamp, meer dan waar van tevoren op gerekend is. Ook de plaatselijke groepen zijn redelijk vertegenwoordigd, al werd in de voorbereiding de weerstand duidelijk tegen de basisgroepen getuige de opmerking van de antikernenergie groep Moerdijk, die liet weten dat "als de basisgroepen komen, de luiken voor de ramen gaan".
Iedereen die het kamp op en af gaat word door de politie uitgebreid gefotografeerd, elk nummerbord wordt genoteerd en de aanwezige filmploeg van de politie doet haar uiterste best om iedereen op het celluloid te vereeuwigen. Zondagmorgen is er een 'versieractie' van de Moerdijkbrug. Even wordt geprobeerd de zesbaansweg te blokkeren, maar de overmacht aan politie verhindert dat. 's Middags wordt de weg door een langzaam rijdende stoet busjes en auto's versperd waardoor een enorme file ontstaat. Gepland is een picknick in de tuin van de minister van Economische Zaken Van Aardenne in Dordrecht. Van Aardenne die, zo blijkt uit de door 'De Wraak van Jhr. Mr. De Brauw' gestolen documenten, op zeer slinkse wijze de kerncentrales door wil drukken. Het eilandje waar hij op woont is echter hermetisch afgesloten; zelfs het veer dat daar aankomt is uit de vaart gehaald, een ophaalbrug staat omhoog en de enige andere weg is door politie afgesloten. De ME (250) is op korte afstand aanwezig. Door de afspraak dat een confrontatie vermeden moet worden, wordt er door de ruim 500 mensen vóór de politie afzetting gepicknickt. Bij gebrek aan Van Aardenne zelf, wordt een petitie aan een willekeurige agent overhandigd.
's Maandags is er een 'doodval-actie' om 12 uur (als de BB-sirenes gaan), bij het kantoor van het Industrie- en Havenschap Moerdijk. Meegebrachte poppen van stro worden in brand gestoken, wat prachtige foto's oplevert.
Iedereen is zeer tevreden over het verloop en de opkomst van het actieweekend en de publiciteit is ook goed, behalve een zeer tendentieus artikel in De Volkskrant. De overheersende mening is toch dat de antikernenergie-beweging met deze actie een stuk goodwill heeft gekweekt en dat de vooroordelen tegen de basisgroepen zijn verdwenen.
Bezetters vergaderen in provinciehuis
Ruim 50 mensen uit BONK en de Basisgroepen bezetten de vergaderzaal van het provinciehuis in Arnhem. Ze overhandigen een petitie waarover eerst uitgebreid vergaderd wordt. In die petitie staat o.a. dat de kerncentrale in Dodewaard dicht moet; dat er geen kernafval in de provincie opgeslagen mag worden; dat de KEMA moet stoppen met nucleair onderzoek; dat de fusie tussen de PGEM en de IJsselcentrale afgelast moet worden en dat er een proces begonnen moet worden tegen het opstarten van de kweekreactor in Kalkar. Na een paar uur 'vergaderen' verlaten de bezetters/sters het provinciehuis en de politie treedt niet op.
Dak PNEM bezet
Terwijl er in de Tweede Kamer gedebatteerd wordt over het kabinetsbesluit om er minstens 2 kerncentrales bij te bouwen, bezetten enkele mensen van de Vereniging Milieudefensie en de Basisgroepen het dak van een kantoor van de Provinciale Noord-Brabantse Electriciteits Maatschappij (PNEM) in Den Bosch. De PNEM is één van de belangrijkste ijveraars voor nieuwe kerncentrales. Van 10 tot half 1 wordt het dak bezet gehouden. Er wordt een spandoek goed zichtbaar aan de dakrand bevestigd, met daarop de leus: 'Kettingaktie tegen Kernreaktie'. Iedereen verlaat vrijwillig zijn/haar hoge positie.
Terreinbezetting UCN in Almelo
Door de Basisgroepen tegen Kerngeweld en Militarisme uit het noorden en oosten van het land, wordt een terreinbezetting uitgevoerd bij de UCN in Almelo. Dit ook om aan te tonen dat de actievorm, geheime acties met redelijk veel mensen, nog steeds mogelijk is (na het uitlekken van enkele acties). De ongeveer 70 actievoerders/sters knippen zich een weg door een dubbele rij, elektronisch bewaakte, hekken. Dit terwijl er een afleidingsmanoeuvre plaats vindt aan de andere kant van het terrein, om de bewakingsdienst te misleiden. De demonstranten/es lopen over het terrein naar de hoofdpoort waar spandoeken worden opgehangen en leuzen gekalkt. Het is de bedoeling om na een half uur weer van het terrein af te gaan, maar de politie staat voor de in de hekken geknipte gaten en laat niemand er uit. Een demonstrant wordt door een politiehond gebeten bij een poging om toch door het gat te kruipen. Na enig aandringen en overleg mag iedereen toch het terrein verlaten. Men loopt naar de busjes die een kilometer verderop geparkeerd staan en de pers is al weer op weg naar huis/redactie, als de inmiddels aardig gegroeide politiemacht alsnog de opdracht krijgt om zoveel mogelijk mensen te arresteren. Mensen worden in politiebusjes gesleurd, busjes worden in de stad achtervolgt en klemgereden. Volkomen willekeurig worden 24 mensen gearresteerd en meteen in verzekerde bewaring gesteld, waarna foto's en vingerafdrukken worden gemaakt. Van 17 mensen kan niet bewezen worden dat ze op het UCN-terrein zijn geweest en ze worden dan ook 's nachts om drie uur weer vrijgelaten. Zeven mensen blijven in voorarrest tot de snelrecht procedure op 13 maart. Althans dat is de bedoeling.
Poging tot bezetting terrein kerncentrale Dodewaard
"Het succes van het politieoptreden was volledig gelegen in het verrassingseffect. De gehele nacht zat de ME geconsigneerd in busjes op 20 km afstand van de centrale. Met 10 man extra personeel van de Rijkspolitie is afgelopen nacht rond de centrale gesurveilleerd. Ook bevond zich 17 man Rijkspolitie op het terrein van de centrale zelf". Aldus burgemeester Goldberg van Dodewaard in de Telegraaf onder de dreigende kop: 'Dodewaard bestormd'.
Nadat de eerste poging om weer 'voet aan wal' in Dodewaard te krijgen goed gelukt is (de blokkade op 9 november '84), gaat er een groepje bezig om de volgende fase voor te bereiden. Deze zal een stap verder moeten gaan dan een blokkade: een terreinbezetting. Dat is in Dodewaard niet zo gemakkelijk: ten tijde van de massale acties in '80 en '81 is er van het kerncentraleterrein een schier onneembaar fort gemaakt; voor miljoenen guldens zijn er veiligheidsmaatregelen aangebracht. Een andere moeilijkheid is het feit dat de centrale meestal van drie kanten omgeven is door water en de vierde zijde is alleen bereikbaar via kilometers baggeren door weilanden. Bij laagwater is het terrein aan nog één kant bereikbaar. Om op het terrein te komen, moet men door twee rijen hekken (waar honden tussen kunnen lopen), een NATO-prikkeldraad versperring en daarvoor al over een laag hekje en door zo'n 5 meter brede strook met ingegraven scherpe stalen punten waar je slechts heel langzaam en voorzichtig doorheen kunt slalommen.
Zover komen de meeste van de ruim 225 actievoerders/sters die morgen tegen zessen echter niet. De schijnwerpers op het terrein gaan aan en daar achter zijn de schimmen van ME'ers te ontwaren. Gelijktijdig komt er van achteren een groep ME'ers die de demonstranten/es insluiten: uitgelekt! Wat niet in de pers komt is het feit dat de ME in een boerderij zit, precies op de plek waar de groep de uiterwaarden in gaat. Toeval? Het is weliswaar de meest voor de hand liggende plaats, maar tot een paar dagen daarvoor was het de bedoeling om van de andere kant te komen. De meeste mensen hoorden pas op de verzamelplekken dat het plan veranderd was. Duidelijk is dat de politie wil voorkomen dat de activisten/es in de gaten krijgen dat de actie is uitgelekt: de ME wordt aangevoerd in gesloten vrachtwagens en er is geen merkbaar toegenomen activiteit rond de centrale die nacht. Men heeft duidelijk de les van Volkel/Woensdrecht geleerd, waar van te voren bekend werd gemaakt dat men van de actieplannen op de hoogte was (minister president Lubbers op tv!), waardoor op het laatste moment voor een alternatieve actie (Volkel) gekozen werd.
Informanten/infiltranten of gewoon onvoorzichtigheid? Dat blijft onduidelijk. Wel duidelijk is, dat de actievorm (redelijk massale geheime acties) aan een herbezinning toe is én dat de fasegewijze actieplannen rond de centrale in Dodewaard een geduchte vertraging op zal lopen. De derde fase zou, zo was de bedoeling, een openbaar aangekondigde actie moeten zijn.
Bezetting ECN wel gelukt
Omdat de bezetting van het ministerie van E.Z. niet helemaal gelukt is, wordt er door dezelfde groep een paar uur later een bezetting uitgevoerd bij het kantoor van het Energie Centrum Nederland (Petten), dat ook in Den Haag is gevestigd. Deze lukt wel en tevens worden er een aantal papieren 'gevonden', die echter niets bijzonders bevatten. Aangezien alle deuren op slot zijn gedaan, moet de politie via een raam naar binnen. Ook hier geen arrestaties.