22 juli 1980: Torenbezetting tegen nieuwe kerncentrale
|
Zoeken
Uitkomsten
'Radioactief afval' voor lobbyisten
"Bijgaand treft u een kleine hoeveelheid licht-radioactief afval aan. Wat u er mee moet doen, weten wij ook niet. Het is eigenlijk hetzelfde als radioactief afval. Wat we daarmee aan moeten, weet ook niemand". Van Agt, Van Rooij (directeur PNEM) en De Jong (voorzitter Industrie- en Havenschap Moerdijk), krijgen deze brief en een pakje thuis bezorgt. Het is afkomstig van de 'Griesmeelfabrikanten tegen Kernenergie', omdat "we de naam van ons gezonde produkt bedoezeld achten". Alle drie geadresseerden zijn actieve lobbyisten voor de bouw van kerncentrales op de Moerdijk.
Terreinbezetting Moerdijk
De eerste meerdaagse anti-kernenergie actie na Dodewaard-II in september 1981. Het lijkt steeds duidelijker dat het industrieterrein in Moerdijk de plaats wordt waar minstens één kerncentrale gaat verrijzen, plus de centrale interim-opslag van het radioactief afval (de COVRA). Daarom een bezetting van (een deel van) het industrieterrein. De actie is ook bedoeld om de Brabantse anti-kernenergiegroepen een hart onder de riem te steken en te stimuleren. Tevens wordt het aangekondigd als een voorschot op de terreinbezettingen die zullen volgen als met de bouw begonnen wordt.
De actie begint op zaterdag met een demonstratie vanaf het NS-station Lage Zwaluwe, waaraan zo'n 500 mensen deelnemen. 's Avonds zijn er 700 mensen op het kamp, meer dan waar van tevoren op gerekend is. Ook de plaatselijke groepen zijn redelijk vertegenwoordigd, al werd in de voorbereiding de weerstand duidelijk tegen de basisgroepen getuige de opmerking van de antikernenergie groep Moerdijk, die liet weten dat "als de basisgroepen komen, de luiken voor de ramen gaan".
Iedereen die het kamp op en af gaat word door de politie uitgebreid gefotografeerd, elk nummerbord wordt genoteerd en de aanwezige filmploeg van de politie doet haar uiterste best om iedereen op het celluloid te vereeuwigen. Zondagmorgen is er een 'versieractie' van de Moerdijkbrug. Even wordt geprobeerd de zesbaansweg te blokkeren, maar de overmacht aan politie verhindert dat. 's Middags wordt de weg door een langzaam rijdende stoet busjes en auto's versperd waardoor een enorme file ontstaat. Gepland is een picknick in de tuin van de minister van Economische Zaken Van Aardenne in Dordrecht. Van Aardenne die, zo blijkt uit de door 'De Wraak van Jhr. Mr. De Brauw' gestolen documenten, op zeer slinkse wijze de kerncentrales door wil drukken. Het eilandje waar hij op woont is echter hermetisch afgesloten; zelfs het veer dat daar aankomt is uit de vaart gehaald, een ophaalbrug staat omhoog en de enige andere weg is door politie afgesloten. De ME (250) is op korte afstand aanwezig. Door de afspraak dat een confrontatie vermeden moet worden, wordt er door de ruim 500 mensen vóór de politie afzetting gepicknickt. Bij gebrek aan Van Aardenne zelf, wordt een petitie aan een willekeurige agent overhandigd.
's Maandags is er een 'doodval-actie' om 12 uur (als de BB-sirenes gaan), bij het kantoor van het Industrie- en Havenschap Moerdijk. Meegebrachte poppen van stro worden in brand gestoken, wat prachtige foto's oplevert.
Iedereen is zeer tevreden over het verloop en de opkomst van het actieweekend en de publiciteit is ook goed, behalve een zeer tendentieus artikel in De Volkskrant. De overheersende mening is toch dat de antikernenergie-beweging met deze actie een stuk goodwill heeft gekweekt en dat de vooroordelen tegen de basisgroepen zijn verdwenen.
Brandbommen tegen IJsselcentrale
Bij twee kantoren van de IJsselcentrale in Zwolle worden brandbommen naar binnen gegooid. Eén lont dooft en de schade is daar klein, maar de andere, in het hoofdkantoor, veroorzaakt brand en de schade is groot: f 100.000,-. Ook wordt er op ander gebouwen van de IJC leuzen gekalkt tegen kernenergie. Een week later worden de aanslagen opgeëist door de tot dan toe onbekende groep AGIT. Ze zijn gepleegd tegen de pogingen van het elektriciteitsbedrijf een kerncentrale te mogen/kunnen bouwen in de Noordoostpolder.
Onrust tijdens RARO-bijeenkomst
Tijdens een vergadering in Den Haag van de RARO (Raad van Advies voor Ruimtelijke Ordening) ligt het in de bedoeling van Van Rooij (directeur van de PNEM) om Moerdijk te verkopen als de meest geschikte locatie voor nieuw te bouwen kerncentrales. Tegenstanders/sters zorgen er voor dat dat niet gebeurt. Door lawaai en door het saboteren van licht en geluid, gaat het verkooppraatje de mist in.
Protest bij zitting Provinciale Staten
In de Provinciale Staten van Gelderland wordt gepraat over het voorstel van Gedeputeerde Staten om in te stemmen met de bouw van een kerncentrale in de Noordoostpolder door de EPON (ontstaan uit een fusie tussen de IJsselcentrale en de PGEM). De ingang van het provinciehuis in Arnhem wordt geblokkeerd door liggende mensen , onder het motto: "Kiezen voor kernenergie is over mensen heen lopen". Binnen wordt de vergadering na de opening meteen weer geschorst, omdat vanaf de publieke tribune een verklaring voorgelezen wordt en pamfletten naar beneden de vergaderzaal in worden gegooid. Als de vergadering weer gestart wordt, blijkt al snel dat de meerderheid instemt met de eventuele bouw van een kerncentrale in de Noordoostpolder.
Opnieuw veel tumult bij RARO-bijeenkomst
De Raad van Advies voor de Ruimtelijke Ordening (RARO), vergaderd in het Haagse Congresgebouw over de vestigingsplaatsen voor de nieuwe kerncentrales. Borssele wordt als meest geschikt en de Moerdijk (tot dan toe zwaar favoriet) als minst geschikte vestigingsplaats aangewezen. Zo'n 60 mensen verstoren de vergadering: ze vinden dat álle plaatsen ongeschikt zijn voor kerncentrales. De actievoerders-/sters laten ballonnen piepend leeglopen, lachen, fluiten, maken kortom veel lawaai. Als de voorzitter (Hans Wiegel) waarschuwt wordt het weer even wat rustiger, maar niet lang daarna zwelt het lawaai weer aan. Na dit spelletje zo lang mogelijk gespeeld te hebben, worden ze door de politie ontruimd. Dan wordt geprobeerd kortsluiting te maken en de geluidsapparatuur te saboteren. Buiten worden ze door de politie nog verder verspreidt als ze proberen bij de ramen van de vergaderruimte te komen.
Aandacht voor gevaren UF6
De Werkgroep Stop Kernenergie Almelo organiseert een stiltekring om James Harrison te herdenken. Harrison overleed in een Amerikaanse fabriek die uranium geschikt maakt voor verrijking. Het protest wijst vooral op de gevaren van uraniumhexafluoride (UF6). UF6 is de vorm waarin het uranium verrijkt wordt, ook in Almelo. UF6 is radioactief maar vooral chemisch heel giftig: in contact met water ontstaan er twee stoffen die extreem gevaarlijk zijn: fluorwaterstof en uranylfluoride. Bij het ongeluk in de Amerikaanse fabriek werden in een straal van enkele kilometers honderden mensen geëvacueerd. In Almelo zou het om duizenden mensen gaan, maar evacuatieplannen ontbreken.
Ongehinderde bezetting koppelstation
Het koppelstation in Ens (Noordoostpolder) wordt bezet door 50 mensen van het ‘KEMA-keurkorps’ en wordt afgekeurd voor het transporteren van atoomstroom. De beveiliging van dit belangrijke koppelstation is totaal afwezig; de sleutel van het hek hangt zelfs in een kastje aan de buitenmuur van het kantoortje. Volgens de actievoerders/sters is het makkelijk om van daar uit de stroomvoorziening in een groot gedeelte van Noord-Nederland lam te leggen. Zelfs nadat de politie gebeld is, weigeren ze te komen en ontkennen later iets van een bezetting te weten. Na plusminus een uur op het terrein rond gelopen te hebben, verlaat iedereen zelf het terrein en laten daarbij de poort open staan. Een week later neemt de IJsselcentrale de beslissing om de 5 koppelstations in haar verspreidingsgebied continu te bemensen.
'Stem tegen kernenergie'
Onder het motto "Stem tegen Kernenergie" wordt in Utrecht een grote landelijke actiecampagne gestart gericht op de Tweede Kamerverkiezingen op 25 mei. Aanleiding hiervoor is het toenemende besef dat als het huidige CDA/VVD-kabinet herkozen wordt, er geen enkele mogelijkheid bestaat voor een andere energiepolitiek. Hoewel de organisatoren niet de illusie hebben dat met een CDA/PvdA-kabinet alles bereikt is, heeft men hoop dat juist op dat vlak, met enige druk van buitenaf, standpunten te veranderen en te beïnvloeden zijn. Er is vanuit delen van de antikernenergie-beweging forse kritiek op de campagne: vooral het parlementaire karakter van de campagne stuit op onbegrip.
Ondanks het feit dat de campagne door het ongeluk in Tsjernobyl (26 april) flink de wind mee krijgt, heeft het toch niet het gewenste resultaat. Na de Tweede Kamerverkiezingen op 25 mei komt er uiteindelijk toch een nieuw CDA/VVD-kabinet. Maar door vlak na Tsjernobyl en al voor de verkiezingen hun pro-kernenergie standpunten af te zwakken, maken ze de "Stem tegen Kernenergie" campagne ogenschijnlijk overbodig: de plannen voor de bouw van nieuwe kerncentrales verdwijnen in een la.
Welke vestigingsplaats wint?
Binnen vergadert de Kamercommissie voor EZ over de vestigingsplaatsen voor nieuwe kerncentrales: gaat de Kamer akkoord met de PKB (Planologische Kernbeslissing) waarin 5 locaties genoemd worden?
Buiten op het Binnenhof is een soort ‘zeskamp’ tussen de mogelijke locaties: Borssele, Moerdijk, Maasvlakte, Noordoostpolder en Eemshaven. Allerlei “elementaire zaken” voor vestigingsplaatsen komen aan de orde: van “sjouwen met vaatjes radio-aktief afval, rennen met stralingspakken en gasmaskers tot evakueren en kernraketten stapelen”.
Binnen komt de PvdA met een aantal extra Kamerleden en kan op die manier uitstel realiseren van het debat. Na wat soebatten wordt afgesproken 6 mei het debat te vervolgen. Maar dan is de situatie ondertussen heel anders….