4 mei 1986: Blokkade Borssele
|
Zoeken: Installatie
Uitkomsten
- Installatie:
- een actie op, in, of in de onmiddellijke omgeving van een nucleaire installatie.
'Nooit meer Tsjernobyl - Borssele dicht!'
Eén jaar na het ongeluk met de kernreactor in het Russische Tsjernobyl vindt een 28 uurs blokkade plaats van de kerncentrale in Borssele onder het motto: “Nooit meer Tsjernobyl - Borssele dicht!”. Dit is een van de grotere directe acties in de geschiedenis van de antikernenergie-beweging in Nederland.
Vanaf vrijdagmiddag 24 april wordt een tentenkamp ingericht. Zaterdagmorgen om 10 uur begint de 28-uurs blokkade van alle 10 (!) poorten van het complex. Bij het begin zijn ongeveer 2.500 mensen aanwezig, een aantal dat gestadig oploopt. ‘s Middags is er een onverwachte blokkade van de Pechiney fabrieken. Pechiney is hoofdafnemer van de stroom van Borssele, heeft contracten met een prijs ver onder de kostprijs (waardoor andere consumenten Pechiney subsidiëren), en het moederbedrijf is zelf ook betrokken bij verschillende onderdelen van de kernenergieketen. De politie, duidelijk niet voorbereidt, grijpt zeer hard in. Als het de ‘gewone platte pet’ niet lukt, wordt de ME ingezet om de blokkade te breken. De eerste stenen en kluiten aarde vliegen door de lucht. Maar uiteindelijk worden de activisten bij de fabriek verdreven. ‘s Nachts breken er bij de kerncentrale felle gevechten uit tussen een groep ‘autonomen’ en de ME. Er vallen veel gewonden onder de laatsten. Tot in september 1990 aan toe verschijnen er regelmatig artikelen in de pers over de gevolgen voor het peloton ME dat 's nachts 'de autonomen' tegenkwam. In een artikel in het Tijdschrift voor de Amsterdamse Politie van februari 1992 wordt onthuld dat er ME’ers klaar lagen met getrokken pistolen en karabijnen om demonstranten die door de ME-linie heen zouden breken neer te schieten.
Op het inderhaast bij elkaar geroepen overleg op zondagmorgen vroeg met vertegenwoordigers van alle blokkadegroepen, is veel kritiek op de rellen, maar iedereen wil wel doorgaan met blokkeren tot de afgesproken tijd. Zondag om 2 uur wordt de blokkade afgesloten met een demonstratie die (op aandringen van de dorpsbewoners die hun zondagsrust verstoort dreigen te zien) buiten het dorp begint. Ruim 5000 mensen nemen deel waarna de actie afgesloten wordt met een manifestatie op het tentenkamp. De ME dreigt nog even door haar aanwezigheid en de pogingen tot arrestaties het feest te verstoren. In totaal worden het actie-weekend 650 politieagenten ingezet. De hetze van de Telegraaf tegen de actie is weer ouderwets, het lukt ze al om van tevoren een subsidie (fl 1.000) van de gemeente Arnhem voor activiteiten rond 1 jaar Tsjernobyl, in een kwaad daglicht te stellen. De wethouder ziet zich bijna genoodzaakt af te treden.
'Is het hier oorlog?' in Dodewaard
Een korte blokkade van de kerncentrale in Dodewaard door de actiegroep 'Is het hier oorlog?'. Deze groep protesteert al sinds jaren tegen het militaristische karakter van de Nijmeegse 4-daagse. Sinds ze niet meer officieel deel mag nemen daaraan, lopen ze een alternatieve route. De blokkade van de 60 wandelaars duurt een half uur en door de aanwezige 10 agenten wordt niet ingegrepen.
Zeeland veilig - Stralend zeeland
In Zeeland wordt onder het motto “Zeeland veilig” de opening gevierd van (de weg over) de stormvloedkering. ‘Stop Borssele’ demonstreert omdat ze dat motto toch wat overdreven vindt: er is immers ook nog een kerncentrale en een opslagplaats voor radioactief afval. De actiegroep past de officiële leus dan ook wat aan: ‘Zeeland veilig - stralend Zeeland’, en stelt in "De weg die vandaag door de overheid wordt geopend is één van de vijf wegen die door diezelfde overheid hermetisch zal worden afgesloten bij een ramp met radioactief materiaal.
'Drum Dodewaard dicht!'
Als ondersteuning van een proces door de Vereniging Milieudefensie tegen de Staat om de sluiting van de kerncentrale in Dodewaard af te dwingen, wordt door ongeveer 200 mensen een lawaaiactie gehouden voor de hoofdpoort. Ruim een uur lang wordt met trommels, olievaten en nog veel meer waar lawaai mee te maken valt, een oorverdovend spektakel geproduceerd: “Drum Dodewaard Dicht!”
Een uniek feit: voor het eerst in de geschiedenis was er een vergunning aangevraagd voor een dergelijke actie bij de kerncentrale Dodewaard (en verleend).
Rampenplannen Borssele werken niet
Op deze zondagmiddag is er een actie waar nog veel mensen lang glimlachend aan terug zullen denken. Plaats van handeling; de snelweg A-58 van Goes richting Bergen Op Zoom. Doel: het aantonen dat evacuatie van de Zeeuwse bevolking in geval van een ongeluk met de kerncentrale in Borssele onmogelijk is. Ruim 80 mensen van de groep ‘Nooit meer Tsjernobyl’ nemen deel aan de actie met groot materieel: 2 brandweerauto's, motoren, een ambulance en veel gevoel voor drama. Nagespeeld wordt een rampenplanoefening; al het Zeeland uitgaande verkeer wordt van de snelweg een parkeerplaats opgeleid en gecontroleerd op radioactiviteit en de inzittenden worden geënquêteerd, o.a. met de vraag: "Hoelang bent u de laatste 24 uur in kontakt met de buitenlucht geweest?". Op een normale niet al te drukke zondagmiddag blijkt er al snel een kilometers lange file te staan. Een deel van de actievoerders staat aan het einde van de parkeerplaats stencils uit te delen met daarin de inhoudelijke argumentatie tegen het houden van dergelijke oefeningen; ze zijn er alleen maar om de acceptatie van kernenergie te vergroten, terwijl er geen enkel reëel evacuatie-scenario te verzinnen is, daarom; Stop Kernenergie.
De actie is zo professioneel opgezet en uitgevoerd dat de politie denkt dat het om een echte oefening gaat en helpt het verkeer te regelen en na afloop zelfs helpt al het materiaal weer in de busjes te laden. Ook de meeste automobilisten zien 's avonds op het journaal pas dat het om een actie gaat.
Dodewaard beslopen
Vier mensen zijn tot vlak bij de hekken van de kerncentrale in Dodewaard geslopen. De bewakingsdienst zien ze via de infrarood camera's en waarschuwt de politie die ze (met getrokken pistool) arresteert. Hoewel ze worden verhoord weigeren ze te zeggen wat ze bij de kerncentrale wilden doen. Ze worden dezelfde dag nog vrijgelaten.
Draag een steentje bij tot sluiting Dodewaard
Onder het motto: "Draag een steentje bij tot sluiting van Dodewaard" wordt het antwoordnummer van de GKN (de eigenaar van de kerncentrale) overstroomd met postpakketjes met tegels en stenen. Het antwoordnummer is geopend om mensen de gelegenheid te geven aan het GKN te laten weten hoe ze over de kerncentrale denken naar aanleiding van het 20-jarige bestaan. Veel mensen maken op deze manier gebruik van de mogelijkheid om de GKN op te laten draaien voor de kosten van deze post. Het antwoordnummer wordt al snel weer gesloten.
Muur tegen Dodewaard
Ruim 90 mensen (veel meer dan verwacht door de korte voorbereidingstijd en de uitzending van de voetbalwedstrijd Nederland-West-Duitsland), herdenken de ramp in Tsjernobyl bij de kerncentrale in Dodewaard. Ook onder het motto: 'Draag je eigen steentje bij' wordt door iedereen kartonnen dozen opgestapeld voor de toegangspoort. De muur (2 meter hoog en 10 meter lang) onttrekt de kerncentrale aan het oog en wordt na een uur in brand gestoken. Doordat de demonstranten allemaal lichtgevende doodshoofdmaskers op hebben, is het een zeer indrukwekkend gezicht. De bedrijfsbrandweer doet verwoede pogingen het vuurtje uit te krijgen, hetgeen maar matig lukt. De ruimschoots aanwezige politie grijpt niet in. Veel herinneringen aan de actie in 1981 als de brandweer poederblussers inzetten en het weer lijkt of traangaswolken de kerncentrale omhullen
'Secret Service' op zoek naar kerncentrale
De Secret Service Borssele (SSB) zoekt naar illegale activiteiten bij de Zeedijk. Aanleiding voor het bezoek zijn geruchten dat er, zonder bouwvergunning, toch een kerncentrale gebouwd zou zijn. Activisten van ‘Stop Borssele’ willen op deze ludieke manier duidelijk maken dat kort daarvoor de in 1969 afgegeven bouwvergunning nietig is verklaard. Boeren die op grond van die bouwvergunning een schadevergoeding hebben geëist, worden naar huis gestuurd met de mededeling dat er planologisch op de plaats van de kerncentrale niets veranderd is, omdat de bouwvergunning, wegens het ontbreken van geen-bezwaar van Gedeputeerde Staten van Zeeland niet geldig is. En er officieel dus helemaal geen kerncentrale op die plek staat.
De voorlopige conclusies van de Secret Service Borssele zijn duidelijk: "Het terrein van de zich P.Z.E.M. noemende fabriek blijkt behalve een kolen gestookte fabriek ook een nucleair gestookte fabriek te herbergen." Illegaal.
Burgemeester Borssele ‘neemt de benen’
Burgemeester Van den Heuvel van de gemeente Borsele (met één ‘s’) vertrekt. Op de afscheidsreceptie in Heinkenszand neemt de SSB (de Secret Service Borssele) de kans waar om nog eens te wijzen op de onfrisse zaken die onder zijn verantwoordelijk hebben plaatsgevonden. Dat het hem “gelukt is van werkkring te veranderen, is zowel voor hem, als voor de gehele Zeeuwse gemeenschap, een blijde boodschap”, aldus een begeleidend pamflet.
Naast de uitkomst van de inspectie op 30 september (‘er bevindt zich een kerncentrale op het terrein van PZEM’) overhandigd de SSB de oud-burgemeester een vat ‘radioactief afval’. “Daarmee willen we duidelijk maken dat wij, als bewoners, met de rotzooi blijven zitten, terwijl u, als verantwoordelijk bestuurder, de benen neemt”.