3 april 1983: Nog steeds 'Geen vrede met kernenergie'
|
Zoeken: dodewaard
Uitkomsten
Blokkade bij splijtstofwissel
Met een korte blokkade van ongeveer 50 mensen wordt de ploegenwisseling van de kerncentrale in Dodewaard enige uren opgehouden. De actie wordt beëindigd als een peloton ME wil beginnen met het ontruimen van de blokkade. Directe aanleiding tot de actie is de splijtstofwisseling, die een dag eerder begonnen is. De verantwoordelijke minister Van Aardenne heeft de dag ervoor aan de kamer laten weten dat ze het akkoord met de opwerkingsfabriek Windscale in Engeland snel moeten goedkeuren. Want, zo zet hij de Kamer onder druk, hij zegt te vrezen dat anders de Engelsen op korte termijn de splijtstofstaven terug zullen sturen. En Nederland heeft daar geen opslagfaciliteit voor.
Alternatief transport splijtstofstaven
Vanaf IJmuiden vertrekt er een groep antikernenergie-aktivisten/es met een namaak ‘splijtstof-transport’ naar Dodewaard. Het zijn de 106 splijtstofstaven die in Windscale liggen en volgens Van Aardenne elk moment terug gestuurd kunnen worden. Daarom heeft de gemeenteraad van Dodewaard geëist dat de Kamer het opwerkingscontract voor 1 april moet tekenen, anders wordt de vergunning voor de kerncentrale niet verlengd. Het konvooi, bestaande uit een vrachtwagen, zes motoren en volgauto’s zal op de route Haarlem, Amsterdam, Utrecht, Arnhem en Nijmegen op verschillende plekken splijtstofstaven aanbieden. In Amsterdam aan het Gemeentelijk Energie Bedrijf, in Utrecht deponeren ze, na een optocht door de binnenstad, een splijtstofstaaf bij het provinciehuis. In Arnhem wordt de splijtstofstaaf bedoelt voor commissaris van de Koningin Geertsema, bij diens afwezigheid aangenomen door gedeputeerde Feitsma. Ook wordt er gedemonstreerd bij het KEMA terrein waar ook de Provinciale Elektriciteitsmaatschappij zetelt.
Nieuw politiebeleid Dodewaard
Als afsluiting van het transport met 106 ‘splijtstofstaven’ dat de vorige dag in IJmuiden begon, is er een korte blokkade in Dodewaard. Ongeveer 200 mensen zijn getuige van het voor het eerst in praktijk gebrachte nieuwe politiebeleid. Waarnemend burgemeester Bergh en de commandant van de Rijkspolitie, Feijlbrief, laten weten geen blokkades meer te dulden. Nadat over dat nieuwe beleid stencils zijn rond gedeeld, worden de demonstranten/es hardhandig door ME'ers ontruimd. Men wil de splijtstofstaven aanbieden aan iemand van de centrale, maar omdat dat niet lukt, worden ze tenslotte maar in de gracht voor de centrale gegooid.
Sabotage in je vrije tijd
In de buurt van de kerncentrale in Dodewaard wordt geprobeerd het hoogspanningsnet te saboteren. Met een koperen draad wordt geprobeerd kortsluiting te veroorzaken met één van de hoogspanningskabels tussen de kerncentrale en een transformatorstation. Dit mislukt. Deze keer. De actie wordt opgeëist door het ‘Verzetsfront Willy Wortel en de Lampjes’. De groep zal nog regelmatig van zich laten spreken door dergelijke acties, al worden veel van de acties niet gepubliceerd. Uit interviews met politie en elektriciteitsmaatschappijen blijkt deze vorm van sabotage regelmatig voor te komen.
Het ‘Verzetsfront’ geeft vlak voor de tweede grote blokkadeactie in Dodewaard (september 1981) een brochure uit, getiteld "Kortsluiting. Sabotage in je vrije tijd". In deze brochure wordt uitgebreid beschreven hoe men het best kortsluiting kan veroorzaken in hoogspanningsleidingen en worden er tips gegeven om de kans op ongelukken en arrestaties zo klein mogelijk te maken. “Voor ons is de tijd van vreedzame strijd tegen kernenergie voorbij”, schrijven ze.
Volgens de elektriciteitsbedrijven is het volstrekt onmogelijk om het hele hoogspanningsnet, met een totale lengte van 4200 km, te beveiligen.
Vaatje radioactief afval in de tuin
"Voor iedere atoompief een vaatje radioactief". Onder dit motto kregen twee directeuren van de GKN (Bakker en Van Erpen Rooyaards in oosterbeek en Lienden) en de voorzitter van de commissarissen van de GKN (Geertsema in De Steeg), in hun tuin een paar vaten 'radioactief' afval gedumpt. Bij Geertsema was bovendien een spandoek bevestigd met de tekst: "Geertsema ga zelf maar in een zoutkoepel zitten". Het is één van de acties die gevoerd worden vanaf het tentenkamp bij 'Het Gat van Hagen' in de buurt van Dodewaard, waar van 13 tot en met 20 april zo'n honderd mensen kamperen, discussiëren en actie voeren tegen kernenergie.
Steentje bijdragen aan sluiting Dodewaard
Eén demonstrant zwaar gewond opgenomen in het ziekenhuis en zes lichtgewonden. Dat is het resultaat van felle charges door de ME tegen 1500 mensen bij de kerncentrale in Dodewaard. Het nieuwe politiebeleid wordt op deze manier duidelijk gemaakt. De demonstranten/es zijn bezig op de brug (vlak voor het ophaalbare gedeelte) een muur te bouwen; op die manier "draagt iedereen zijn/haar steentje bij tot de sluiting van de centrale". Verder worden er autobanden in brand gestoken. Bij de gevechten die na de charges volgen, worden enkele ME-bussen zwaar beschadigd. De demonstratie was het slot van het 'Niet oplappen maar opdoeken' tentenkamp tijdens Pasen bij "Het Gat van Hagen'.
Meerdaagse blokkade UCN-terrein
De tweede massale meerdaagse blokkadeactie tegen kernenergie. Na de blokkade in Dodewaard (oktober '80) nu 3 dagen bij de UCN in Almelo. Een week voor de actie houden zowel de actievoerders/sters als de overheid een persconferentie. Schneiders (burgemeester Almelo): "Het blokkadeplan tekent de intentie van de AKB. Het is duidelijk de bedoeling het bedrijf zwaar te hinderen dan wel stil te leggen". Die boodschap begrijpen ze in elk geval. Maar, zo voegt hij er aan toe: "Binnen de hekken van UCN zijn rond de 500 mensen aanwezig. We kunnen die onmogelijk op laten sluiten". Waarmee duidelijk wordt dat een effectieve blokkade niet getolereerd zal worden. Minister van Binnenlandse Zaken, Hans Wiegel, onderstreept dat nog weer eens een dag later en het ministerie van Economische Zaken laat weten, dat de exportbelangen (90% van het verrijkt uranium gaat naar het buitenland) onder geen beding in gevaar mogen komen.
Meteen de eerste uren wordt de blokkade al gebroken om het personeel in bussen naar binnen te loodsen. En zo zal het blijven gaan, alleen het politieoptreden zal elke keer in hardheid toenemen. De eerste morgen worden er twee gewonden afgevoerd: een demonstrant met een gebroken pols en een agent die gebeten is door een politiehond. In de nacht van donderdag op vrijdag wordt er voor een ton schade aangericht aan het beveiligingssysteem: kabels worden opgegraven en doorgeknipt en de draden die in het hek zitten om geluid te registreren worden ook doorgeknipt. Omdat de UCN druk uitoefent op de politie om de ontruimingen sneller te laten verlopen (zodat de bussen met personeel niet zo lang hoeven te wachten) wordt er vrijdagmorgen zeer hard opgetreden tegen kleine groepen blokkeerders/sters. Bij deze charges vallen vele gewonden. Toch worden de blokkades tot zaterdagmorgen volgehouden. Bij de blokkades zijn ongeveer 800 mensen betrokken en de afsluitende demonstratie op zaterdagmiddag trekt ruim 6000 mensen.
Vermeldenswaard is verder de aankondiging tijdens de actie van 'Atoomvrijstaat'. Een organisatie die grond wil kopen in de buurt van kernobjecten om zo uitbreiding van die objecten te bemoeilijken en protest te vereenvoudigen. Het is nu mogelijk lid te worden en een paspoort te kopen.
Advies werknemers Dodewaard: zoek andere baan
Alle 140 werknemers van de kerncentrale in Dodewaard ontvangen op hun huisadres een brief waarin ze gevraagd wordt uit te zien naar ander werk. Volgens de woordvoerder van de kerncentrale moet de brief wel afkomstig zijn van 'de anti-Dodewaard activisten'. Hoe die aan alle privé-adressen zouden zijn gekomen is onduidelijk. De woordvoerder noemt het een 'griezelig verschijnsel' en spreekt zelfs van 'terreur en intimidatie'.
Tweede Dodewaard-gaat-dicht! blokkade
Dodewaard-2. De tweede massale blokkadeactie bij de kerncentrale in Dodewaard. Oktober '80 was Dodewaard-1. De actie is op een aantal onderdelen aangepast. Omdat het jaar daarvoor de afstand tussen tentenkamp en centrale veel te groot was, wordt er vrijdag al een terrein gekraakt op anderhalve kilometer afstand. Het is de bedoeling om op de toegangswegen onderkomens te bouwen, als beschutting tegen het weer en als versterking van de blokkades. De nieuwe waarnemend burgemeester Goldberg (3 burgemeesters in 1,5 jaar!), verklaard het gebied rond de kerncentrale als 'spergebiet': niemand mag zich daar bevinden. Het effectief blokkeren, zal onder geen enkele voorwaarde toegestaan worden.
Als zaterdagsmiddags massaal naar de centrale opgetrokken wordt, zijn er ongeveer 15.000 mensen. Het materiaal voor het bouwen van het huttendorp kan probleemloos meegenomen worden. Het wordt echter voornamelijk gebruikt om barricades te bouwen op de brug, vlak voor de ME'ers die daar opgesteld staan. De sfeer is goed als er, zonder zichtbare aanleiding, een gigantische hoeveelheid traangas in de mensenmassa geschoten wordt. Blinde paniek is het gevolg: mensen rennen over elkaar heen, worden in de prikkeldraad versperringen geduwd en zoeken kotsend een veilig heenkomen. "De pleuris breekt los. Je zag niets meer, je hoorde alleen maar overal om je heen geschreeuw en gekerm: 'Ik ga dood, ik ga dood', iedereen struikelde en drong, je kon geen kant op behalve van de dijk af, het prikkeldraad in. Maar als je in zo'n rol vast bleef zitten en de ME kreeg je te pakken was je ook niet jarig, dan bleven ze keihard doormeppen, in het prikkeldraad". Hierbij vallen de meeste gewonden: ruim 130, waarvan er 15 in het ziekenhuis behandeld moeten worden. De rest van de zaterdag en vooral de nacht van zaterdag op zondag wordt er fel gevochten.
Het geweld waarmee de demonstranten/es geconfronteerd worden is enorm: felle charges, veel gas, ook verspreid via spuitbusjes en een soort brandblusapparaten, arrestatieteams die niets en niemand ontziend om zich heen slaan, etc. Zodra er nieuwe barricades gebouwd zijn, komt de ME, met behulp van zwaar materieel, om ze te veroveren. Vluchten kan alleen maar door de akkers, weilanden en (soms) tuinen.
Zondag komen er 500 50-plussers naar de centrale om blijk te geven van hun solidariteit. Voor die gelegenheid gaat bij de ME het gevechtstenue uit en het 'vredestenue' aan.
Zondagavond is er een zwaaiactie bij het politiebureau in Zetten waar een deel van de arrestanten zit. Hierbij gaan enkele ruiten aan diggelen. In de nacht van zondag op maandag trekt de ME zich op eens terug tot op het kerncentraleterrein. Als er daarop een menselijke blokkade op de brug wordt gevormd, de pers weg is en er steeds meer actievoerders/sters bij komen, wordt er opeens genadeloos op de zittenden ingeslagen.
Maandagmorgen komen de eerste berichten over 'boze buurtbewoners' die het tentenkamp willen gaan ontruimen. Verhalen over knokploegen die demonstranten/es aanvallen doen de ronde. Besloten wordt om onder deze dreiging de blokkades tijdelijk op te heffen. Door een illegale zender, die zich 'De Stem van de Volksunie' (de Volksunie was een extreem-rechtsepartij) noemt, wordt opgeroepen tot het 'verjagen' van de actievoerders/sters. Maandagavond om een uur of negen (Ad Appel in dagblad De Waarheid): "Terwijl de landelijke vergadering besprak hoe de schade aan de boeren vergoed zou worden, had er op het dorpsplein van het buurtschap Wely een samenscholing van zo'n 300 opgehitste plattelanders plaats. Ze waren door het dolle heen en wilden het liefst meteen het kamp platbranden, volspuiten met gif en hun geweren halen. De meeste aanwezigen waren met auto's gekomen. Ze kwamen van ver buiten Dodewaard." De groep heeft duidelijk de instemming van en wordt opgehitst door waarnemend burgemeester Goldberg. Ze mogen de geluidsinstallatie van de politie gebruiken. Goldberg laat weten dat de grens van de openbare orde ruimschoots overschreden is door de actievoerders/sters en overhandigt persoonlijk een 'ultimatum' van de 'bewoners' aan het tentenkamp. In dat ultimatum staat dat het kamp dinsdagmiddag om 12 uur ontruimd moet zijn en dat Dodewaard in het vervolg verboden gebied is voor demonstranten/es. Onder druk van deze ontwikkelingen wordt besloten de actie te beëindigen.
De laatste groep die dinsdagsmiddags het kamp verlaat, wordt onder toezicht van de politie aangevallen door rechtse knokkers: 3 auto's worden vernield en een aantal mensen wordt in elkaar geslagen. Goldberg bedankt de groep 's avonds voor hun "beheerste en correcte optreden".
Dodewaard-arrestanten onmiddellijk vrij!
Onderdeel van de tweede grote 'Dodewaard-gaat-dicht'-blokkade waren lokale acties die elke dag een ander thema hadden.
In Nijmegen is er bij het politiebureau een demonstratie die de vrijlating van de Dodewaard-arrestanten eist. Op het Keizer Karelplein worden door een vrouwengroep spandoeken opgehangen, onder andere met de leuzen: 'Kernenergie is mannelijk geweld' en 'Dodewaard moet potdicht'