29 juli 2012: Op de Dam solidair met Japanse demonstranten
|
1973
Protest tegen Kalkarheffing
Leden van het Kalkar-comité demonstreren in Den Haag bij het Tweede Kamer gebouw. Daar wordt het wetsvoorstel ‘Vaststelling van de begroting van het Fonds Ontwikkeling Snelle Kweekreactor 1974’ besproken. In die begroting is de grootste post de inkomsten uit de zgn. 3% Kalkarheffing, die iedereen vanaf 1 juli verplicht is te betalen.
Rampenzone kerncentrale Borssele
Als onderdeel van de Informatieweek Borssele is er op de zaterdag een ‘informatietocht Rampenzone kerncentrale Borssele’. Enkele tientallen mensen doen mee met de tocht door de zone van 20km rond de kerncentrale. Er is veel onrust over de veiligheid (een deel van de rapporten zijn alleen in het Duits beschikbaar) en over de rampenplannen (die eigenlijk ontbreken).
De activiteiten tijdens de informatieweek die zondags zijn begonnen met uitdelen van stencils bij de kerken worden georganiseerd door het Moratorium Komitee Nederland (i.s.m. onder andere Borssele ad hoc en de Werkgroep Kernenergie) die pleit voor het uitstellen van elke beslissing over kernenergie voor een periode van 5 jaar. Een maand later, op 19 juni, krijgt PZEM de vergunning om de kerncentrale in werking te stellen.
Demonstratie Middelburg
In Middelburg wordt gedemonstreerd tegen de mogelijke bouw van een tweede kerncentrale in Borssele. Ruim 300 mensen lopen mee onder het motto "Zeeuwen loop voor je leven". Op 12 november is er een aandeelhoudersvergadering van de PZEM en op 23 november het energiedebat van de Provinciale Staten van Zeeland. De Staten gaan na lang debat akkoord met de vestiging van Borssele-II. Op 2 november had een meerderheid van college van Gedeputeerde Staten van Zeeland zich al uitgesproken voor de bouw van een tweede.
De organisatie van de demonstratie eist meer garanties voor de veiligheid voor de Zeeuwse bevolking, zowel wat betreft de veiligheid van de centrale als wel van het radioactieve afval. Ook is een eis van de demonstratie dat de 3% heffing voor financiering van Kalkar van tafel moet.
Protest tegen KSTR
De gelegenheidsgroep 'Paarse September' protesteert tegen de KSTR, de KEMA Suspensie Test Reactor. In een grote fontein in de Arnhemse binnenstad worden protestborden geplaatst en het water is voor deze gelegenheid paars gekleurd. De groep verklaart dat de bevolking aan groot gevaar wordt bloot gesteld als de reactor in bedrijf wordt genomen. De KSTR wordt in mei 1974 in bedrijf genomen en in 1977 stil gelegd. De vergunning, geldig voor drie jaar, wordt in juli 1978 door de Raad van State nietig verklaard. De Staat, in de persoon van minister Lubbers, heeft de procedure echter zolang vertraagd dat de reactor al voor de uitspraak is stilgelegd. Achteraf blijkt dus dat de reactor illegaal is geweest.
Bus directeuren geblokkeerd
Een gezelschap buitenlandse directeuren van elektriciteitsmaatschappijen op excursie wordt even buiten het terrein van de centrale in Bergum (Friesland) geblokkeerd door zo'n dertig demonstranten. Door middel van borden wordt gewezen op de gevaren van Kalkar, kerncentrales en het energiegebruik ("Stop reclame voor stroomgebruik"). De chauffeur van de bus dreigt door te rijden, remt dan toch af, maar geeft weer gas als de mensen wegspringen en het hek opengaat.
Pamflet bij grensovergangen
Bij grensovergangen bij Nijmegen en Arnhem wordt door jongeren van de ANVJ actie gevoerd tegen de Nederlandse deelname aan het Kalkar project. Automobilisten krijgen pamfletten waarin wordt geëist dat het kabinet Den Uyl zich terugtrekt uit het project "dat als plutoniumverschaffer tegemoet komt aan de revanchistische krachten in West-Duitsland".
Kalkar-heffing
In 1973 wordt het wetsontwerp 'financiering ontwikkeling snelle kweekreaktor' door min. Langman (EZ) ingediend. In maart en april wordt het behandeld in de kamer en wordt het wetsontwerp aangenomen met de stemmen van PvdA, PPR, CPN, D'66, PSP en de Boerenpartij tegen. Deze wet regelt hoe Nederland haar bijdrage aan de kweekreactor in Kalkar zal betalen: met een extra heffing van 3% op ieders elektriciteitsrekening.
Deze heffing die per 1 juli 1973 in gaat is een belangrijke accelerator in het verzet tegen kernenergie in Nederland. Al snel weigeren mensen die bijdrage te betalen en er ontstaan veel plaatselijke groepen die protesteren en verzet organiseren tegen Kalkar en de heffing. In totaal zullen duizenden mensen (en organisaties, politieke partijen en zelfs tientallen gemeenteraden) weigeren die 'kalkar-heffing' te betalen; vele individuen worden door de elektriciteitsmaatschappijen afgesloten.
De regering moet al snel bakzeil halen; al in 1974 schrijft Lubbers (minister EZ in kabinet Den Uyl) in de Energienota dat, hoewel de beslissing pas kort geleden is genomen "er nu reeds aanleiding (is) dit project en de toekomst daarvan opnieuw op zijn verdiensten te bezien". Hij kondigt aan dat de heffing per 1 januari 1977 beëindigd wordt, hoewel als einddatum 1-1-1980 wordt genoemd in de wet van 1973. Lubbers stelt ook een fonds in waar weigeraars hun geld op kunnen storten en haalt hiermee voor een deel de angel uit de strijd. Maar de kiem van een brede anti-kernenergie beweging is dan al gelegd.
In 1972, toen Nederland besloot mee te doen was het de planning dat de bouw in 1973 begon en de kweekreactor in 1978 geopend zou worden. De kosten zouden (incl. inflatie) fl. 1,5 miljard zijn. Nederland zou daarvan 212 miljoen betalen. De bouw begon op 24 april 1973 en was in 1985 voltooid. Het was wachten op de laatste vergunningen. Maar Kalkar werd, na een beslissing in 1990 van de Duitse regering om de reactor niet in gebruik te nemen, verkocht en is nu een (slecht lopend) pretpark. De totale bouwkosten worden geschat op ruim 10 miljard gulden (4, 5 miljard euro).
Stencil voor kerkgangers
Bij het uitgaan van kerken in Borssele, 's Heerenhoek, Nieuwdorp, Middelburg, Vlissingen en Goes worden stencils uitgedeeld tegen de kerncentrale. Het is de eerste activiteit van het Moratorium Komitee Nederland in een week vol informatievoorziening. Het Komitee (ontstaan in Frankrijk en in veel Europese landen actief) pleit voor een moratorium van tenminste 5 jaar op het bouwen/in gebruik nemen van kerncentrales. In die periode moet er dan een serieuze discussie gevoerd worden over afremming van de energiegroei en over andere manieren om energie op te wekken.
Evacuatieplan Borssele
Bewoners van Heinkenszand in de gemeente Borssele vinden 's morgens op de deurmat een brief met een deel (in het Duits) van een evacuatieplan voor een zelfde centrale als daar in aanbouw is. In Borssele is geen evacuatieplan en ook niet nodig voor het afgeven van de vergunning. De actiegroep "Borssele ad-hoc' hoopt op deze manier de bewoners in verzet te laten komen tegen de centrale.