1 oktober 1980: 'Wij sluiten Dodewaard per girokaart'
|
Zoeken: tegen, Installatie
Uitkomsten
- Installatie:
- een actie op, in, of in de onmiddellijke omgeving van een nucleaire installatie.
Op Binnenhof tegen UCN
‘Enkele honderden’ mensen demonstreren op het Binnenhof in Den Haag. Aanleiding zijn de debatten de dagen erna over de uitbreiding van de uraniumverrijkingsfabriek in Almelo van UCN. UCN is het Nederlandse deel van Urenco. Er wordt een verklaring voorgelezen en aan CDA’er Van Houwelingen (tegenstander van de uitbreiding) overhandigd. De verklaring is opgesteld door het Landelijk Energie Komitee samen met 27 andere organisaties. Het gaat vooral in op de gevolgen van het leveren van verrijkt uranium aan Brazilië; de belangrijkste reden waarom UCN uitgebreid moet worden, en concludeert: “Een werkelijke daad tegen de verspreiding van atoomwapens is noodzakelijk: Geen uitbreiding van de ultracentrifuge in Almelo”.
Na het voorlezen vertrekken delegaties naar de Britse en West-Duitse ambassades (naast Nederland de andere deelnemende landen in Urenco).
"Vasten tegen verrijking"
In de Kloosterkerk in Den Haag, vlak bij het Binnenhof, start een groep mensen op zondag 29 januari met een vastenactie tegen de mogelijke uitbreiding van de UCN en de levering van verrijkt uranium aan (militaire dictatuur) Brazilië. Het merendeel van de mensen die vasten “wordt geïnspireerd door de bijbelse boodschap en wij vertrouwen erop velen van U op grond van deze gemeenschappelijke achtergrond aan te kunnen spreken”, staat er in een verklaring aan Tweede Kamerleden. “Zeer ernstig vinden wij ook dat het kernenergieprogramma van de Braziliaanse militairen ten koste gaat van de armen in Brazilië. Dit bezwaar lijkt in Uw overwegingen nauwelijks een rol te spelen.”
Door allerlei moties (o.a. van dissidente CDA-er Van Houwelingen) wordt er vooraleerst geen definitieve beslissing genomen en in de loop van de week wordt de actie gestopt.
Grootse demonstratie tegen uitbreiding UCN
Eén van de grootste en indrukwekkendste demonstraties tegen kernenergie uit de geschiedenis van de Nederlandse antikernenergie beweging. Tussen de 40.000 en 50.000 mensen laten hun onvrede blijken met de UCN, met de geplande uitbreiding en met de mogelijke leverantie van verrijkt uranium naar Brazilië. Veertig maatschappelijke organisaties roepen op tot deze demonstratie. Tot ergernis van delen van de antikernergie-beweging wordt, voornamelijk onder druk van de PvdA, de leus ‘Stop UCN’ ingeruild voor ‘Stop uitbreiding UCN’.
Hoewel van te voren in een deel van de media de indruk wordt gewekt, dat, vooral, een grote groep demonstranten uit West-Duitsland, uit is op een harde confrontatie met de ME, is daar niets van te merken. Toch zijn er grote controles bij de grensovergangen en in de Duitse bussen rijden kamerleden van de PvdA en de PSP mee, om te voorkomen dat de bussen bij de grens terug gestuurd worden. Om 11 uur begint op het Marktplein in Almelo een manifestatie met muziek van Bots, Rapalje, etc. en sprekers/sters van politieke partijen en milieubeweging. Behalve een groep die een hek van het UCN-terrein omtrekken, is er op geen enkel moment sprake van een confrontatie. Ulrich Börger van de Duitse Bürgerinitiatieven: "De Nederlandse politie heeft zich onthouden van provokaties. Dat is totaal verschillend met de houding van de West-Duitse politie. Wij hebben al jaren geen betoging zonder provokaties van de politie".
Ondanks dit massale protest, besluit het kabinet Van Agt/Wiegel/Van Aardenne, enkele weken later toch tot uitbreiding van de UCN, maar de omstreden leverantie van verrijkt uranium aan Brazilië gaat na lange onzekerheid op het laatste moment niet door.
Meteen na de demonstratie heerst er teleurstelling; ondanks de enorme opkomst zijn er geen concrete resultaten: men heeft ook het idee te laat te zijn. Deze teleurstelling zal o.a. leiden tot het ontstaan van BAN (Breek Atoomketen Nederland); een groep die door middel van directe acties de strijd tegen kernenergie (en UCN, waar de eerste acties een jaar later tegen gericht zijn) te verdiepen.
Pas veel later, in 2015, blijkt dat er in een bouwloods op het terrein twaalf (M113) pantserwagens van de Kmar (Koninklijke Marechaussee) paraat staan die met scherpe munitie zijn geladen. Vanaf verzamelplaats Vliegbasis Twente wordt defensie-materiaal en -personeel in de nacht van 2 op 3 maart naar het UCN-terrein gebracht. Het gaat daarbij -deels- om dezelfde eenheid die een half jaar daarvoor, in september 1977, betrokken was bij de huiszoekingen in de Molukse wijken van Assen en Bovensmilde.
Locale Actiedag: Amsterdam tegen UCN
Om na de grote demonstratie begin maart tegen de UCN in Almelo de druk op de ketel te houden, wordt er een lokale actiedag georganiseerd. In zo'n 16 steden vinden activiteiten plaats, waaronder op een aantal plaatsen acties.
In Amsterdam vindt, in samenwerking met een 20-tal plaatselijke politieke, derde wereld en milieuorganisaties, een grote manifestatie plaats in de Amstelkerk met sprekers, film en toneel. Daarvoor zijn er, om de aandacht op het ultracentrifugeproject te vestigen, op verschillende locaties in de stad ‘informatie-optochten’ met straattheater, muziek en allerlei objecten.
Locale Actiedag: tegen UCN & Windscale
Om na de grote demonstratie begin maart in Almelo de druk op de ketel te houden, wordt er een lokale actiedag georganiseerd. In zo'n 16 steden vinden activiteiten plaats, waaronder op een aantal plaatsen acties.
De Stroomgroep Den Haag organiseert een demonstratie die o.a. langs de Britse Ambassade gaat waar solidariteit wordt betuigd met een grote anti-Windscale demonstratie die op dat moment in London gehouden wordt. Bij het hoofdkantoor van de UCN eindigt de tocht met straattheater. Daar wordt ook een verklaring met de bezwaren tegen de verrijkingsfabriek voorgelezen.
Locale actiedag: tegen UCN & Dodewaard
Om na de grote demonstratie begin maart in Almelo de druk op de ketel te houden, wordt er een lokale actiedag georganiseerd. In zo'n 16 steden vinden activiteiten plaats, waaronder op een aantal plaatsen acties.
Ruim 150 mensen fietsen vanuit Nijmegen naar Dodewaard om daar in gesprek te gaan met de plaatselijke bevolking en huis aan huis informatie over de relatie tussen de kerncentrale en de verrijkingsfabriek in Almelo duidelijk te maken. Op de terugweg wordt de kerncentrale nog even aangedaan. Eenmaal terug in Nijmegen voegen ze zich bij de manifestatie die op Grote Markt wordt gehouden: er worden films vertoont in een grote tent, er is muziek, straattheater en veel informatie.
Locale Actiedag: tegen UCN & voor milieuvriendelijk energiebeleid
Om na de grote demonstratie begin maart tegen de UCN in Almelo de druk op de ketel te houden, wordt er een lokale actiedag georganiseerd. In zo'n 16 steden vinden activiteiten plaats, waaronder op een aantal plaatsen acties.
In Utrecht vertrekt er om 2 uur vanaf Mariaplaats een demonstratie door het centrum van de stad. De door het Utrechts Energie Werkverband georganiseerde tocht eindigt op het gemeentehuis waar een petitie wordt aangeboden en aangedrongen wordt op een duidelijk, milieuvriendelijk provinciaal energiebeleid.
Locale Actiedag: tegen UCN & proefboringen
Om na de grote demonstratie begin maart tegen de UCN in Almelo de druk op de ketel te houden, wordt er een lokale actiedag georganiseerd. In zo'n 16 steden vinden activiteiten plaats, waaronder op een aantal plaatsen acties.
In Groningen vindt een grote manifestatie plaats met als sprekers vertegenwoordigers van de vakbeweging, de polemoloog Hylke Tromp en Klarisse Nienhuys. De nadruk ligt op de relatie tussen uitbreiding van het ultracentrifugeproject en de aangekondigde proefboringen in Oost-Groningen en Drenthe voor de opslag van radioactief afval. De bijeenkomst wordt georganiseerd door de zogenaamde AAP-Groepen: Alarmgroepen Atoomplannen.
Locale Actiedag: tegen UCN & KEMA
Om na de grote demonstratie begin maart tegen de UCN in Almelo de druk op de ketel te houden, wordt er een lokale actiedag georganiseerd. In zo'n 16 steden vinden activiteiten plaats, waaronder op een aantal plaatsen acties.
In Arnhem is op deze actiedag al vroeg een manifestatie op de Korenmarkt waarna een demonstratie naar het terrein van de KEMA volgt waar de belangrijkste kernenergie-lobby en industrie is gevestigd.
Na de slotmanifestatie aldaar gaan veel deelnemers op de fiets naar Dodewaard waar ze zich aansluiten bij de groep fietsers uit Nijmegen.
Demonstratie tegen Urenco in Den Haag
De laatste grote demonstratie voor de Tweede Kamerdebatten over de uitbreiding van de UCN en de leverantie aan Brazilië vindt dit keer echter niet in Almelo maar in Den Haag. De deelname is groot: ongeveer 15.000 mensen lopen langs de ambassades van West-Duitsland, Groot-Brittannië (de partners van Nederland in Urenco) en Brazilië, waar Urenco verrijkt uranium aan wil leveren. Voor de ingewijden is het schisma in de beweging duidelijk tussen de politieke partijen en andere organisaties als veel demonstranten het binnenhof, het doel van de demonstratie, ‘rechts’ laten liggen en rechtstreeks naar het hoofdkantoor van Urenco lopen, waar de demonstratie wordt beëindigd.