30 november 1983: Blokkade uranium: weg van de snelweg
|
export
Meer vertraging voor transport uranium naar Rusland
Het laden van het schip in de Rotterdamse haven met uraniumhexafluoride voor Rusland loopt nog meer vertraging op. Wanneer op vrijdagmiddag het Greenpeace schip Argus in de buurt van het schip komt wordt het werk onmiddellijk stilgelegd. Hoewel het schip alleen even komt kijken, wordt het laden pas na twee uur hervat. Dat betekent nog meer vertraging want door een blokkade in Duitsland was de uit Gronau afkomstige trein al ernstig vertraagd.
Internationale blokkade tegen transport naar Rusland
Ongeveer 10 activisten uit Rusland, Duitsland en Nederland blokkeren een toegangspoort van Urenco in Almelo. De Russen zijn hier om te protesteren tegen de export van verarmd uranium naar Rusland. Verarmd uranium, een afvalproduct van verrijking, wordt naar Rusland gebracht om daar tot het natuurlijk percentage splijtbaar uranium herverrijkt te worden. Het overgrote deel blijft echter gewoon in Rusland achter en het is voor Urenco alleen maar een goedkope manier om van het materiaal af te komen. Na een uur wordt de blokkade opgeheven.
Nederlands plutonium voor VS-kernwapens
Ongeveer 30 mensen van de stroomgroep Stop Kernenergie Den Haag en het IKV protesteren bij het voorlichtingskantoor van het ECN in Den Haag tegen het 'informatie'-materiaal. Als symbolisch protest werd het een stapel materiaal verbrand. Volgens de actievoerders zijn de Nederlandse proefreactoren betrokken bij het kernwapenprogramma in de VS. Brandstof uit de reactoren, zoals de IRI in Delft, wordt naar de VS vervoert waar het in het kernwapenprogramma terecht kan komen, zo is uit onderzoek gebleken. Zelfs minister van EZ (Van Aardenne) moet later toegeven dat dat niet uit te sluiten is.
Demonstratie tegen Urenco in Den Haag
De laatste grote demonstratie voor de Tweede Kamerdebatten over de uitbreiding van de UCN en de leverantie aan Brazilië vindt dit keer echter niet in Almelo maar in Den Haag. De deelname is groot: ongeveer 15.000 mensen lopen langs de ambassades van West-Duitsland, Groot-Brittannië (de partners van Nederland in Urenco) en Brazilië, waar Urenco verrijkt uranium aan wil leveren. Voor de ingewijden is het schisma in de beweging duidelijk tussen de politieke partijen en andere organisaties als veel demonstranten het binnenhof, het doel van de demonstratie, ‘rechts’ laten liggen en rechtstreeks naar het hoofdkantoor van Urenco lopen, waar de demonstratie wordt beëindigd.
Geen levering verrijkt uranium aan Brazilië
De eerste grote demonstratie tegen de Ultracentrifugefabriek Nederland. Ongeveer 10.000 mensen komen naar Almelo om te protesteren tegen de uitbreidingsplannen van de verrijkingsfabriek, hoewel demissionair-premier Den Uyl de dag er voor meedeelde, dat de uitbreiding uitgesteld wordt. Die uitbreiding van de verrijkingscapaciteit moet plaats vinden voor o.a. een nieuw contract met Brazilië over de levering van verrijkt uranium. Dat land (een militaire dictatuur) is bezig de 'order van de eeuw' te bestellen in West-Duitsland (een aantal kerncentrales en een opwerkingsfabriek) en met het verrijkt uranium zijn ze dan technisch in staat atoombommen te maken.
Het personeel van de UCN plaats die dag een grote advertentie in de dagbladen, waarin ze meedelen zich bedreigd te voelen door de tegenstanders/sters van het project. Die zouden, aldus de advertentie, geen juist inzicht hebben óf volstrekt onware feiten hanteren in hun motivatie.
Geen verrijkt uranium voor Brazilië
Omdat UCN verrijkt uranium wil leveren aan de militaire dictatuur in Brazilië demonstreren zo'n 250 mensen in Almelo bij de fabrieken aan de Bornseweg. Vooral de PPR, die sterk vertegenwoordigd is in de lokale milieuraden, is ook landelijk actief rond dit thema. Toch gaat het in de speeches vooral over het feit dat uitbreiding 700 miljoen gulden gaat kosten en dus het argument van werkgelegenheid onzinnig wordt genoemd (‘Werkgelegenheid zonder radioactiviteit’). De politieke implicaties rond de levering en de internationale samenwerking, belangrijk voor de landelijke PPR, worden vrijwel niet benoemd. Toch lijkt ook de oppositie in de PvdA tegen de uitbreiding te groeien, zeer tegen de zin van minister-president Den Uyl in.
Boycott reactorvaten voor Zuid-Afrika
De industriebond NVV (later samen met NKV tot FNV gefuseerd) besluit haar leden op te roepen tot een boycot van eventuele opdrachten tot het bouwen van reactorvaten voor Zuid-Afrika. Al sinds juli 1974 is er sprake van levering van 2 reactoren door het consortium RSV/VBB/Comprimo aan de Zuid-Afrikaanse elektriciteitsmaatschappij Escom. Het kabinet moet beslissen over een kredietgarantie voor de order en heeft het daar moeilijk mee. Vooral de PPR en later ook de PvdA (in het eerste kabinet Den Uyl -PvdA, PPR en KVP) willen niet. Lubbers (Min. EZ) zegt af te treden als de kredietgarantie niet door gaat. Het kabinet kan geen beslissing nemen en laat dead-line na dead-line verlopen met uitstel vragen. De order wordt uiteindelijk begin juni 1976 gegund aan Framatome. Lubbers treedt echter niet af.