1 oktober 1980: 'Wij sluiten Dodewaard per girokaart'
|
Zoeken: in, anders, nl., Gelderland
Uitkomsten
Belegering kasteel Middachten
Op het tentenkamp in Dodewaard worden door de Steungroep ‘Geertsema sluit Dodewaard’ stencils verspreidt met de oproep Commissaris van de Koningin in Gelderland, voorzitter van de Raad van Commissarissen van de kerncentrale Dodewaard en fervent lobbyist voor kernenergie, Molly Geertsema, in z’n kasteel Middachten te bezoeken. Dit alles om Geertsema te ontzetten omdat rechtse krachten hem er van zouden weerhouden de kerncentrale te sluiten. “Bereid U dus voor op een eventueel langdurige belegering: proviand, stormrammen, goededags, harnassen, schilden, speren, pijl en boog en katapulten e.d. meenemen.”
Hoewel er hier (overduidelijk) sprake is van een grap, ziet de enkele demonstrant die op zaterdagmiddag de reis naar De Steeg aflegt een wonderlijk schouwspel. Het kasteel van Geertsema is omringd met prikkeldraad, terwijl zich binnen deze versterkingen ongeveer 50 M.E.-ers bevinden met honden, schijnwerpers en geweren. De belegering kan dus worden afgelast: dat doet de ME al.
Dodewaard-arrestanten onmiddellijk vrij!
Onderdeel van de tweede grote 'Dodewaard-gaat-dicht'-blokkade waren lokale acties die elke dag een ander thema hadden.
In Nijmegen is er bij het politiebureau een demonstratie die de vrijlating van de Dodewaard-arrestanten eist. Op het Keizer Karelplein worden door een vrouwengroep spandoeken opgehangen, onder andere met de leuzen: 'Kernenergie is mannelijk geweld' en 'Dodewaard moet potdicht'
Demonstratie tegen politiegeweld
Onderdeel van de tweede grote 'Dodewaard-gaat-dicht'-blokkade waren lokale acties die elke dag een ander thema hadden.
In Nijmegen vindt een demonstratie plaats van ongeveer 500 mensen naar het hoofdburo van politie. Daar worden getuigenverklaringen van het politie-optreden in Dodewaard voorgelezen.
Nieuwe arrestaties bij voorgeleiden arrestanten
Bij het voorgeleiden aan de Rechter-commissaris in Arnhem van de in Dodewaard gearresteerde activisten/es, komt het tot ongeregeldheden. Felle charges met wapenstok en honden vinden plaats als demonstranten/es de ingang van het Paleis van Justitie blokkeren. Er worden twee mensen gearresteerd.
Enorme opkomst afsluitende demonstratie actieweek
Wat een afsluiting van een actieweek tegen kernenergie had moeten zijn, wordt een gigantisch protest tegen het politiegeweld in Dodewaard. Op de demonstratie in Arnhem naar de Arnhemse Instellingen (het centrum van de atoomlobby, met de SEP, GKN, KEMA, etc) worden tussen de 5 en 15.000 mensen verwacht. Het werden er ruim 40.000! Het is daarmee meteen één van de grootste demonstraties tot dan toe ooit in Nederland gehouden. Twee dagen voor de demonstratie zet Milieudefensie een advertentie met een oproep om naar Arnhem te komen in landelijke dagbladen. De gemeenteraad van Arnhem reageert furieus: het zou oproepen tot geweld. [lees advertentie]
Dankzij het de-escalerend beleid van de politie (alleen 'platte petten' als begeleiding, geen zichtbare aanwezigheid van de ME), wordt het een geweldloze afsluiting. Eén van de spandoeken (over de minister van Binnenlandse Zaken Ed van Thijn) in de demonstratie: 'Tussen haakjes meneer van Thijn, worden na de gasspuitbussen en de gasblussers straks de gaskamers weer ingevoerd?'
Iemand van de persgroep van de Dodewaard-actie: "Hier is wel gebleken dat we het in Dodewaard voor onze zaak echt niet hebben verknald. Steeds meer mensen laten zich niet meer inpakken door abstracte begrippen als 'aantasting van de rechtsstaat'. Zij hebben gezien dat het geweld dat in Dodewaard tot een uitbarsting is gekomen steeds aanmerkelijk meer bepaald is geweest door de overheid dan door de demonstranten".
De twee Dodewaard-gaat-Dicht! acties (in '80 en '81) hebben de overheid in totaal 5,5 miljoen gulden extra gekost, waarvan 4,7 miljoen gulden voor de inzet van extra politie.
Rechtszaak Dodewaard; overheidsoptreden ter discussie
Ruim 1000 mensen demonstreren in Arnhem tegen het proces dat wordt gehouden tegen 14 mensen, die in september in Dodewaard zijn gearresteerd. In de Stokvishal is die dag een 'schaduwproces' tegen het overheidsgeweld en de daarvoor verantwoordelijke autoriteiten.
Twee van de 14 arrestanten worden vrijgesproken, 9 worden veroordeeld tot een voorwaardelijke gevangenisstraf (variërend van 4-6 weken) en geldboetes van f 500,- tot f 1000,- en één arrestant wordt veroordeeld tot drie maanden cel, waarvan één voorwaardelijk (hij had al twee maanden in voorarrest gezeten). Tien arrestanten gaan tegen dit vonnis in hoger beroep.
Ondertussen is er veel geanalyseerd en geschreven over wat in brede kringen gezien wordt als een bewuste strategie van de overheid om de Dodewaard-actie in september in een veldslag te laten eindigen: de zogeheten isoleren en marginaliseren strategie.
Actie tegen soepele stralingsnormen
Vereniging Milieudefensie biedt in verschillende steden (o.a. Nijmegen en De Bilt, één van de meest door Tsjernobyl getroffen Nederlandse gemeentes) mogelijk door Cesium besmet voedsel aan de burgemeesters aan. Met deze actie protesteert Milieudefensie tegen de te soepele normen die gelden voor radioactief Cesium in voedsel.
Milieudefensie vraagt de Nederlandse regering de norm voor radioactief Cesium in voedsel met tenminste een factor tien te verlagen. De norm is nu 600 becquerel per kilo. Die norm is strijdig met de totale stralingsbelastingsnorm van 100 millirem per jaar. Maar ook wordt er geen rekening gehouden met risicogroepen, zoals kleine kinderen.
Politiespion uit beweging verwijdert
Hoewel dit niet echt een actie door de anti-kernenergie beweging is, is die toch van groot belang voor de anti-kernenergie strijd. Joop uit Tiel wordt ontmaskerd als politiespion. Joop was sinds 1980 actief binnen onder andere de anti-kernenergie beweging en heeft tientallen acties verraden en over iedereen die hij tegenkwam verslag aan de politie gedaan. De politie bepaalde naar welke vergaderingen en acties hij toe moest. Hoewel er bij bepaalde groepen al enige tijd verdenkingen waren, kwam de ontmaskering voor de meeste mensen als een complete verrassing en duurde het lang voor dit verwerkt was.
Joop is die dag uitgenodigd voor een vergadering, naar eigen zeggen “door Laka”, en wordt “verhoord en bedreigd met elektriciteit door acht mensen met bivakmutsen”. Een persoon wordt later gearresteerd en zit een week in voorarrest. Veroordeeld wordt hij niet omdat Joop in het proces verbaal o.a. verklaart “het geluid te horen van een witte Mercedes-bus die weg rijdt”. De rechter vindt dat nogal merkwaardig en neemt al zijn verklaringen wat minder serieus.
Een ander gevolg van de ontmaskering is enorme publiciteit rond de Binnenlandse Veiligheids Dienst (BVD) die daar niet erg tevreden mee is. Op 24 november nemen ruim 1500 mensen deel aan een grote strijdbare demonstratie tegen de snuffelstaat in Nijmegen. Het boek 'De Tragiek van de geheime dienst' over de PID (de Politie-inlichtingen Dienst) in diezelfde plaats (waarin ook het verslag van Joop’s ontmaskering) mag door een gerechtelijke uitspraak in een aantal winkels niet langer verkocht worden en door de verspreider niet langer verspreidt.
Actie tegen bestralen voedsel
De eerste directe actie tegen voedselbestraling in Nederland, en ook nog eens de eerste keer dat de anti-kernenergie beweging hier actie tegen voert. Ongeveer 20 mensen bezetten het internationale hoofdkantoor van Gammaster in Ede. Ze vinden dat voedselbestraling overbodig is, niet geheel ongevaarlijk, radioactief afval produceert en wordt gebruikt als legitimatie van kernenergie. De actie is ook uit solidariteit met het verzet tegen een nieuwe vestiging van Gammaster in Westport, Ierland.
Later blijken er bij de bezetting berichten gevonden te zijn over een, tot dan toe nog niet in de pers verschenen, ernstig ongeluk in Israël een jaar eerder, waarbij een werknemer zoveel straling opliep dat hij binnen enkele dagen overleed.