18 januari 1987: Korte blokkade kerncentrale Borssele
|
Zoeken: tegen, Installatie, Zeeland
Uitkomsten
- Installatie:
- een actie op, in, of in de onmiddellijke omgeving van een nucleaire installatie.
'Geest van Tsjernobyl' waart rond op terrein kerncentrale
'De Geest van Tsjernobyl' waart rond op het terrein van de kolen- en kerncentrale in Borssele. In alle vroegte worden drie punten bezet: de koelwaterinlaat van de kerncentrale en twee hoge opslagtanks op het terrein van de conventionele centrale. De beveiligingsdienst heeft niets in de gaten totdat de bezetting al lang een feit is en de autoriteiten wentelen zich in allerlei bochten om maar duidelijk te maken dat niemand op het terrein van de kerncentrale is geweest en dat dat ook niet mogelijk is. Ze vergeten er wel bij te zeggen dat de koelwaterinlaat een zeer essentieel onderdeel van de kerncentrale is. Ze voelen ook wel enige nattigheid, want enkele weken later wordt de omheining verbeterd. De politie treedt niet op tegen de bezetters/sters en om 12 uur 's middags wordt de actie beëindigd.
De actie is enerzijds bedoeld om de aandacht te vestigen op het OSART-rapport over de veiligheid van de kerncentrale en anderzijds als publiciteitsactie voor de grote, massale actiedriedaagse op 24, 25 en 26 april 1987, met een manifestatie, een demonstratie en een 28-urige blokkade als herdenking van het ongeluk in Tsjernobyl.
Het OSART-rapport is een onderzoek naar de veiligheid van Borssele door het Internationaal Atoom Energie Agentschap, in opdracht van de Nederlandse regering naar aanleiding van Tsjernobyl. Uit dat rapport blijkt dat er nogal wat gebreken zijn aan de kerncentrale; zo blijkt dat er niet genoeg brandstof zit in de noodaggregaten, dat er niet genoeg gasmaskers zijn, dat veel controlelampjes het niet doen, etc. De Nederlandse versie van het rapport wijkt op die onderdelen sterk af van de originele Engelse versie.
'Gezond Verstand' begraven
Stop Borssele protesteert tegen het opstarten van de kerncentrale na de splijtstofwisseling; ze begraaft het Gezond Verstand en plaatst een grafsteen: "Hier rust onze Zorgeloze Toekomst. Zij verloor de strijd tegen de Macht van Politiek en Geld".
'Nooit meer Tsjernobyl - Borssele dicht!'
Eén jaar na het ongeluk met de kernreactor in het Russische Tsjernobyl vindt een 28 uurs blokkade plaats van de kerncentrale in Borssele onder het motto: “Nooit meer Tsjernobyl - Borssele dicht!”. Dit is een van de grotere directe acties in de geschiedenis van de antikernenergie-beweging in Nederland.
Vanaf vrijdagmiddag 24 april wordt een tentenkamp ingericht. Zaterdagmorgen om 10 uur begint de 28-uurs blokkade van alle 10 (!) poorten van het complex. Bij het begin zijn ongeveer 2.500 mensen aanwezig, een aantal dat gestadig oploopt. ‘s Middags is er een onverwachte blokkade van de Pechiney fabrieken. Pechiney is hoofdafnemer van de stroom van Borssele, heeft contracten met een prijs ver onder de kostprijs (waardoor andere consumenten Pechiney subsidiëren), en het moederbedrijf is zelf ook betrokken bij verschillende onderdelen van de kernenergieketen. De politie, duidelijk niet voorbereidt, grijpt zeer hard in. Als het de ‘gewone platte pet’ niet lukt, wordt de ME ingezet om de blokkade te breken. De eerste stenen en kluiten aarde vliegen door de lucht. Maar uiteindelijk worden de activisten bij de fabriek verdreven. ‘s Nachts breken er bij de kerncentrale felle gevechten uit tussen een groep ‘autonomen’ en de ME. Er vallen veel gewonden onder de laatsten. Tot in september 1990 aan toe verschijnen er regelmatig artikelen in de pers over de gevolgen voor het peloton ME dat 's nachts 'de autonomen' tegenkwam. In een artikel in het Tijdschrift voor de Amsterdamse Politie van februari 1992 wordt onthuld dat er ME’ers klaar lagen met getrokken pistolen en karabijnen om demonstranten die door de ME-linie heen zouden breken neer te schieten.
Op het inderhaast bij elkaar geroepen overleg op zondagmorgen vroeg met vertegenwoordigers van alle blokkadegroepen, is veel kritiek op de rellen, maar iedereen wil wel doorgaan met blokkeren tot de afgesproken tijd. Zondag om 2 uur wordt de blokkade afgesloten met een demonstratie die (op aandringen van de dorpsbewoners die hun zondagsrust verstoort dreigen te zien) buiten het dorp begint. Ruim 5000 mensen nemen deel waarna de actie afgesloten wordt met een manifestatie op het tentenkamp. De ME dreigt nog even door haar aanwezigheid en de pogingen tot arrestaties het feest te verstoren. In totaal worden het actie-weekend 650 politieagenten ingezet. De hetze van de Telegraaf tegen de actie is weer ouderwets, het lukt ze al om van tevoren een subsidie (fl 1.000) van de gemeente Arnhem voor activiteiten rond 1 jaar Tsjernobyl, in een kwaad daglicht te stellen. De wethouder ziet zich bijna genoodzaakt af te treden.
Rampenplannen Borssele werken niet
Op deze zondagmiddag is er een actie waar nog veel mensen lang glimlachend aan terug zullen denken. Plaats van handeling; de snelweg A-58 van Goes richting Bergen Op Zoom. Doel: het aantonen dat evacuatie van de Zeeuwse bevolking in geval van een ongeluk met de kerncentrale in Borssele onmogelijk is. Ruim 80 mensen van de groep ‘Nooit meer Tsjernobyl’ nemen deel aan de actie met groot materieel: 2 brandweerauto's, motoren, een ambulance en veel gevoel voor drama. Nagespeeld wordt een rampenplanoefening; al het Zeeland uitgaande verkeer wordt van de snelweg een parkeerplaats opgeleid en gecontroleerd op radioactiviteit en de inzittenden worden geënquêteerd, o.a. met de vraag: "Hoelang bent u de laatste 24 uur in kontakt met de buitenlucht geweest?". Op een normale niet al te drukke zondagmiddag blijkt er al snel een kilometers lange file te staan. Een deel van de actievoerders staat aan het einde van de parkeerplaats stencils uit te delen met daarin de inhoudelijke argumentatie tegen het houden van dergelijke oefeningen; ze zijn er alleen maar om de acceptatie van kernenergie te vergroten, terwijl er geen enkel reëel evacuatie-scenario te verzinnen is, daarom; Stop Kernenergie.
De actie is zo professioneel opgezet en uitgevoerd dat de politie denkt dat het om een echte oefening gaat en helpt het verkeer te regelen en na afloop zelfs helpt al het materiaal weer in de busjes te laden. Ook de meeste automobilisten zien 's avonds op het journaal pas dat het om een actie gaat.
Blokkade tegen openhouden kerncentrale Borssele tot 2004
Greenpeace blokkeert vanaf 7 uur door middel van 40 vastgeketende actievoerders een vijftal poorten van de centrale in Borssele en houden daarmee 400 personeelsleden buiten. De bedrijfsbrandweer 'ontdekt' om half een 's middags echter nog een poort en opent die voor het personeel.
De Tweede Kamer praat de dag erna over de sluiting van de centrale. Ze stemt er mee in dat de centrale in 2004 gesloten wordt. Minister Wijers (Economische Zaken) stelt 70 miljoen gulden beschikbaar om de modificatie met de vervroegde sluiting rendabel te maken. Hiermee is een snelle sluiting van de baan.
Borssele: inzameling sleutels voor kunstwerk
De actiegroep ‘Stop Borssele’ al sinds de jaren zeventig actief in Zeeland is blij met de op handen lijkende sluiting van de centrale en begint op de dijk tegenover de centrale met een kunstwerk. Een kunstwerk van sleutels moet het worden: een kunstwerk dat het verzet tegen kernenergie moet symboliseren. Als de directeur van de centrale leuk denkt te wezen en een sleutel aanbiedt voor het openhouden van Borssele ("deze sleutel opent de deur naar een veilige, goedkope en milieuvriendelijke opwekking van elektriciteit door kernenergie") ontstaat er wat commotie.
Plutonium te koop op de markt in Middelburg
Onder het motto: ‘Plutonium verkoop; Geld toe!’ organiseert ‘Stop Borssele’ in Middelburg een actie tegen kernenergie. “Vroeger, voordat het vrede was”, zegt een woordvoerder cynisch, “was plutonium goud geld waard, nu moet je stortingskosten betalen”. Weinig mensen hebben belangstelling: “wat moet ik ermee?” is de reactie, en “dat is nu juist ook het probleem!”. Daarom: stoppen met kernenergie en met opwerken. De actie is tevens de Tsjernobyl herdenking in Zeeland.
Afspraak = afspraak: Borssele dicht!
Ongeveer 15 actievoerders van de SP sluiten bij de wisseling van de avondploeg symbolisch de kerncentrale in Borssele onder het motto "afspraak = afspraak". Ze protesteren daarmee tegen de pogingen om de kerncentrale langer open te houden en willen dat de nieuwe regeringspartijen zich houden aan de gemaakte afspraak en dat de kerncentrale uiterlijk 31-12-2003 dicht gaat.
Activisten Greenpeace voor derde keer op koepel kerncentrale
Enkele actievoerders van Greenpeace hangen op de koepel van de kerncentrale in Borssele grote doeken en schilderen daar grote scheuren op. Zo'n 40 activisten kunnen vrij gemakkelijk via ladders over de hekken op het kerncentraleterrein komen, de bewakingsdienst vol verbazing achter zich latend. De activisten zijn verkleed als kernafvalvaatjes en protesteren tegen het mogelijk langer openblijven van de kerncentrale en het presenteren van kernenergie als oplossing voor het klimaatprobleem. En dus tegen de ontkenning van de problemen: Kernenergie is niet veilig en er is ook geen oplossing voor het afvalprobleem. Het is de derde keer dat het actievoerders lukt om op de koepel van de kerncentrale te komen. Later wordt Greenpeace veroordeelt tot het betalen van een flinke schadevergoeding voor deze actie.
"Als de romeinen kerncentrales hadden...."
"Als de Romeinen kerncentrales hadden moesten wij nu nog het kernafval bewaken". Dat is de boodschap op een groot spandoek dat activisten van Greenpeace op de kerncentrale in Borssele willen hangen. Het lukt wel op het terrein te komen, maar ophangen wordt verhindert door de beveiligingsdienst. De actie is een protest tegen het langer open houden van de centrale (tot 31-12-2033!), iets wat de staatssecretaris één dezer dagen met de Kamer wil regelen.