16 oktober 1980: Onkruit versus Securicor
|
Zoeken: tegen, Installatie, 1980-1989, Zeeland
Uitkomsten
- Installatie:
- een actie op, in, of in de onmiddellijke omgeving van een nucleaire installatie.
- 1980-1989:
- de jaren in dit decennium
Gewelddadig politieoptreden blokkade Borssele
Op deze zondagmorgen worden om 5 uur door 225 mensen alle poorten van de kerncentrale in Borssele geblokkeerd. Het is een actie van BAN en het EKZ (Energie Komitee Zeeland). Doel is het stilleggen van de centrale: niemand mag er in, iedereen mag er uit. Negenentwintig mensen ketenen zich vast aan de poorten en er worden spandoeken opgehangen ('We willen gewoon leven, weet je wel'). Er is veel pers en die zondag komen honderden mensen uit de omgeving een kijkje nemen. Om 2 uur lijkt de politie te gaan ontruimen, een helikopter blijft laag boven de hoofdpoort hangen. Later blijkt dat de nieuwe ploeg werknemers verderop met behulp van ladders, het kerncentraleterrein opgeklommen is. 's Avonds wordt besloten om door te blokkeren, wel moeten er veel mensen weg, zodat er nog 125 mensen overblijven. Om kwart over twee 's nachts komt het alarm: de ME is in aantocht. Terwijl de pers op afstand wordt gehouden, worden de poorten één voor één 'schoongeveegd'. De 29 die aan de hekken vast geketend zitten, worden gearresteerd. De ontruiming gaat ongelooflijk gewelddadig: 8 mensen moeten naar het ziekenhuis. Iedereen wordt door de ME opgedreven. "Dan 'OK, jongens, en nu zullen we eens zien hoe hard ze achteruit kunnen lopen. Looppas!' We worden uit elkaar geslagen. Iedereen vlucht in paniek". Veertig mensen dienen een klacht in tegen het politiegeweld en de burgemeester van Borssele (v.d. Heuvel) weigert een onderzoek, evenals minister van Binnenlandse Zaken Wiegel, naar het door de politie gebruikte geweld. De 29 arrestanten worden tot de volgende middag vastgehouden.
Grote opkomst demonstratie Middelburg
Een demonstratie annex manifestatie in Middelburg tegen de kerncentrale in Borssele. Er zijn 10.000 demonstranten, waarmee het dan een van de grootste anti-kernenergie demonstraties is en zeker de meest massale in Zeeland. Blijkens de toespraken heeft men weinig vertrouwen in de Brede Maatschappelijke Discussie (BMD) en is men op zoek naar andere actievormen. Jan Goedman van het Energie-Komitee Zeeland in de openingstoespraak: "Nu ligt een Maatschappelijke Discussie over Kernenergie en Energie in het verschiet, waarbij de discussie beperkt moet blijven tot de vraag of er grote kolencentrales of kerncentrales in Nederland gebouwd moeten worden. Ondertussen worden er toch beslissingen met verstrekkende betekenis genomen. Tegenover deze voldongen-feiten politiek stellen wij: doe mee aan de echte energie-discussie: kom in verzet tegen kernenergie, in Zeeland, in Nederland of waar dan ook!"
Werknemers toeleveringsbedrijven Borssele aangesproken
De Zeeuwse actiegroep ‘Stop Borssele’ staat ’s morgens vroeg aan de poort van een tweetal bedrijven in Goes en Vlissingen. Arbeiders krijgen een stencil met daarin een oproep zich te bezinnen op hun werk. De bedrijven, AKF in Goes en Kon. Mij De Schelde in Vlissingen, zijn namelijk toeleveringsbedrijven van de kerncentrale Borssele. Specifiek de vakbondsleden worden aangesproken: de vakbonden hebben zich namelijk meermaals uitgesproken tegen kernenergie. Werkgelegenheid niet tot iedere prijs. “Wij roepen u op te breken met de huidige ekonomische orde, die er op uit is zo goedkoop mogelijk te produceren ten korte van de werknemers en de werkgelegenheid. Nieuwe initiatieven kunnen uitkomst bieden. Met name door het beslissingsrecht over de te produceren produkten bij de werknemers te leggen.(..) Door uw vakbond onder druk te zetten kunnen nieuwe plannen verwezenlijkt worden. Wordt daarom allen aktief.”
Bezetting tegen afvalgebouw
Vijftien mensen van 'Stop Borssele' bezetten 5,5 uur lang een vergaderkamer in het provinciehuis van Zeeland in Middelburg. De bezetting volgt op een hoorzitting over de bouw van een afval opslaggebouw op het terrein van de kerncentrale in Borssele. Gedeputeerde Staten (GS) heeft besloten toestemming voor de bouw te geven. Stop Borssele uiten hun ongenoegen over de wettelijke procedure, waarin bestuurders “slechts op formele gronden verantwoording af hoeven te leggen over hun genomen besluiten”. De eis van de bezetters/sters, een gesprek met GS van Zeeland, wordt weliswaar ingewilligd, maar het gesprek, op 12 maart, levert niets op.
Weer blokkade Borssele
Op deze donderdagmorgen om zeven uur sluiten ongeveer 25 leden van ‘Stop Borssele’ de toegangspoort naar de aanbouw zijnde afvalopslag gebouw op het terrein van de kerncentrale Borssele af met hangsloten. Bij het geblokkeerde hek willen de actievoerders praten met de bouwvakkers.
Tijdens de eerdere actie op maandag 4 oktober, is het “Stop Borssele gebleken, dat ook de werknemers lang niet allemaal gelukkig zijn met deze opdracht.” Maar door de hoge werkloosheid, vooral in de bouw, hebben ze weinig andere keus.
Stop Borssele wil “duidelijk laten blijken dat haar akties niet gericht zijn tegen de werknemers, maar tegen het afvalopslaggebouw, en dus tegen de kernenergie-producenten.” Daarom voert Stop Borssele tegelijkertijd actie bij de hoofdingang van de kerncentrale, waar de werknemers alleen naar binnen kunnen als ze zich een weg banen door opgestapelde afvalzaken.
Demonstratie tegen lobby-symposium
In samenwerking met de PZEM wordt door de ingenieursverenigingen KIVI en NIRIA in de Middelburgse schouwburg een symposium georganiseerd 'Tien jaar kernenergie in Borssele', hetgeen, natuurlijk, een promotiedag voor kernenergie blijkt te zijn. Voor de schouwburg moeten de bezoekers door een haag van kernenergietegenstanders. Binnen komen kan alleen met een uitnodiging op naam en in de zaal is ruimschoots geüniformeerde politie aanwezig. Een 'onderonsje' van de atoomlobby onder politiebewaking, dat komt ze nog steeds bekend voor.
Blokkade Borssele
Ook als reactie op Tsjernobyl een blokkade in Borssele, georganiseerd door 'Stop Borssele' en het Zeeuws Platform tegen Kernenergie. Deze openbaar aangekondigde blokkade verloopt zonder ingrijpen van de politie. Er nemen ongeveer 400 mensen aan deel. Een deel van de poorten wordt met kettingen afgesloten. De middagploeg is al uren eerder in de centrale aanwezig. De (nieuwe) directeur van de KCB: "We hebben begrip voor de onrust, die onder de bevolking is ontstaan door de ramp in de Russische kerncentrale. Daarom willen we niet provoceren".
'Geest van Tsjernobyl' waart rond op terrein kerncentrale
'De Geest van Tsjernobyl' waart rond op het terrein van de kolen- en kerncentrale in Borssele. In alle vroegte worden drie punten bezet: de koelwaterinlaat van de kerncentrale en twee hoge opslagtanks op het terrein van de conventionele centrale. De beveiligingsdienst heeft niets in de gaten totdat de bezetting al lang een feit is en de autoriteiten wentelen zich in allerlei bochten om maar duidelijk te maken dat niemand op het terrein van de kerncentrale is geweest en dat dat ook niet mogelijk is. Ze vergeten er wel bij te zeggen dat de koelwaterinlaat een zeer essentieel onderdeel van de kerncentrale is. Ze voelen ook wel enige nattigheid, want enkele weken later wordt de omheining verbeterd. De politie treedt niet op tegen de bezetters/sters en om 12 uur 's middags wordt de actie beëindigd.
De actie is enerzijds bedoeld om de aandacht te vestigen op het OSART-rapport over de veiligheid van de kerncentrale en anderzijds als publiciteitsactie voor de grote, massale actiedriedaagse op 24, 25 en 26 april 1987, met een manifestatie, een demonstratie en een 28-urige blokkade als herdenking van het ongeluk in Tsjernobyl.
Het OSART-rapport is een onderzoek naar de veiligheid van Borssele door het Internationaal Atoom Energie Agentschap, in opdracht van de Nederlandse regering naar aanleiding van Tsjernobyl. Uit dat rapport blijkt dat er nogal wat gebreken zijn aan de kerncentrale; zo blijkt dat er niet genoeg brandstof zit in de noodaggregaten, dat er niet genoeg gasmaskers zijn, dat veel controlelampjes het niet doen, etc. De Nederlandse versie van het rapport wijkt op die onderdelen sterk af van de originele Engelse versie.
'Gezond Verstand' begraven
Stop Borssele protesteert tegen het opstarten van de kerncentrale na de splijtstofwisseling; ze begraaft het Gezond Verstand en plaatst een grafsteen: "Hier rust onze Zorgeloze Toekomst. Zij verloor de strijd tegen de Macht van Politiek en Geld".
'Nooit meer Tsjernobyl - Borssele dicht!'
Eén jaar na het ongeluk met de kernreactor in het Russische Tsjernobyl vindt een 28 uurs blokkade plaats van de kerncentrale in Borssele onder het motto: “Nooit meer Tsjernobyl - Borssele dicht!”. Dit is een van de grotere directe acties in de geschiedenis van de antikernenergie-beweging in Nederland.
Vanaf vrijdagmiddag 24 april wordt een tentenkamp ingericht. Zaterdagmorgen om 10 uur begint de 28-uurs blokkade van alle 10 (!) poorten van het complex. Bij het begin zijn ongeveer 2.500 mensen aanwezig, een aantal dat gestadig oploopt. ‘s Middags is er een onverwachte blokkade van de Pechiney fabrieken. Pechiney is hoofdafnemer van de stroom van Borssele, heeft contracten met een prijs ver onder de kostprijs (waardoor andere consumenten Pechiney subsidiëren), en het moederbedrijf is zelf ook betrokken bij verschillende onderdelen van de kernenergieketen. De politie, duidelijk niet voorbereidt, grijpt zeer hard in. Als het de ‘gewone platte pet’ niet lukt, wordt de ME ingezet om de blokkade te breken. De eerste stenen en kluiten aarde vliegen door de lucht. Maar uiteindelijk worden de activisten bij de fabriek verdreven. ‘s Nachts breken er bij de kerncentrale felle gevechten uit tussen een groep ‘autonomen’ en de ME. Er vallen veel gewonden onder de laatsten. Tot in september 1990 aan toe verschijnen er regelmatig artikelen in de pers over de gevolgen voor het peloton ME dat 's nachts 'de autonomen' tegenkwam. In een artikel in het Tijdschrift voor de Amsterdamse Politie van februari 1992 wordt onthuld dat er ME’ers klaar lagen met getrokken pistolen en karabijnen om demonstranten die door de ME-linie heen zouden breken neer te schieten.
Op het inderhaast bij elkaar geroepen overleg op zondagmorgen vroeg met vertegenwoordigers van alle blokkadegroepen, is veel kritiek op de rellen, maar iedereen wil wel doorgaan met blokkeren tot de afgesproken tijd. Zondag om 2 uur wordt de blokkade afgesloten met een demonstratie die (op aandringen van de dorpsbewoners die hun zondagsrust verstoort dreigen te zien) buiten het dorp begint. Ruim 5000 mensen nemen deel waarna de actie afgesloten wordt met een manifestatie op het tentenkamp. De ME dreigt nog even door haar aanwezigheid en de pogingen tot arrestaties het feest te verstoren. In totaal worden het actie-weekend 650 politieagenten ingezet. De hetze van de Telegraaf tegen de actie is weer ouderwets, het lukt ze al om van tevoren een subsidie (fl 1.000) van de gemeente Arnhem voor activiteiten rond 1 jaar Tsjernobyl, in een kwaad daglicht te stellen. De wethouder ziet zich bijna genoodzaakt af te treden.