18/20 juni 1981: Meerdaagse blokkade UCN-terrein
|
Zoeken: in, Transporten, 1980-1989
Uitkomsten
- 1980-1989:
- de jaren in dit decennium
Blokkades dumpingstransporten
Op de morgen van de 9de ketenen zich ongeveer 100 mensen van BAN vast aan de hekken van de ECN in Petten om het transport van radioactief afval naar IJmuiden te voorkomen/vertragen. Van daaruit wordt het afval in zee gedumpt door de Andrea Smits. De blokkade wordt snel ontruimd. Enkele honderden mensen zijn die maandag en dinsdag tussen Petten en IJmuiden bezig om de transporten te hinderen. Meerdere malen zijn er blokkades die snel weer ontruimd worden. In Velsen komt het tot een vechtpartij als een ruit van een vrachtwagen wordt ingeslagen. Onkruit heeft een materiaalblokkade voorbereid, maar omdat de portofoons het niet doen, zien ze het transport plots voorbij rijden. Een vrouw raakt gewond, als ze door een uitstekend voorwerp van één van de vrachtwagens geraakt wordt. Greenpeace en een aantal binnenschippers blokkeren de Andrea Smits, maar na een gesprek met de ECN en onder dreiging van een kort geding heffen ze de blokkade op.
Terwijl de belangstelling voor de dumpingacties elk jaar groeit, groeit ook de tegenstelling tussen de principieel geweldlozen en groepen die niet onder alle omstandigheden geweldloos (willen) blijven en die ook gebruik willen maken van materiaal bij de blokkades. In Brugge (België) waar de Andrea Smits naar toe vertrekt zijn ook veel acties.
Alternatief transport splijtstofstaven
Vanaf IJmuiden vertrekt er een groep antikernenergie-aktivisten/es met een namaak ‘splijtstof-transport’ naar Dodewaard. Het zijn de 106 splijtstofstaven die in Windscale liggen en volgens Van Aardenne elk moment terug gestuurd kunnen worden. Daarom heeft de gemeenteraad van Dodewaard geëist dat de Kamer het opwerkingscontract voor 1 april moet tekenen, anders wordt de vergunning voor de kerncentrale niet verlengd. Het konvooi, bestaande uit een vrachtwagen, zes motoren en volgauto’s zal op de route Haarlem, Amsterdam, Utrecht, Arnhem en Nijmegen op verschillende plekken splijtstofstaven aanbieden. In Amsterdam aan het Gemeentelijk Energie Bedrijf, in Utrecht deponeren ze, na een optocht door de binnenstad, een splijtstofstaaf bij het provinciehuis. In Arnhem wordt de splijtstofstaaf bedoelt voor commissaris van de Koningin Geertsema, bij diens afwezigheid aangenomen door gedeputeerde Feitsma. Ook wordt er gedemonstreerd bij het KEMA terrein waar ook de Provinciale Elektriciteitsmaatschappij zetelt.
Acties tegen dumpingstransporten
In de voorbereiding voor de acties tegen de dumpingstransporten, is duidelijk rekening gehouden met de verschillen tussen de deelnemende groepen. Van te voren wordt de route tussen Petten (het ECN) en de haven in IJmuiden verdeeld, zodat er geen verschillende actievormen door elkaar zullen lopen, wat alleen maar tot verwarring en frustraties zou leiden.
De transporten, 12 keer 6 vrachtwagens, worden begeleid door in totaal 1400 (!) ME-ers. Enkele honderden mensen blokkeren de auto's vlak buiten het terrein van het ECN en in de buurt van Alkmaar keer op keer. De ME treedt hardhandig op; er is een zichtbare verharding van politieoptreden in vergelijking tot de voorgaande jaren. In Velsen-Noord komt het tot felle schermutselingen: na een zeer gewelddadige ontruiming van een geweldloze zitblokkade, antwoorden de demonstranten/es met stenen. Een molotov-cocktail veroorzaakt brand aan een ME-bus. Hierna wordt de toegangsweg naar de haven opgebroken en een barricade opgeworpen. Bij een aantal vrachtwagens wordt suiker in de tank gedaan, dit leidt ook weer tot vertraging, omdat alle benzinedoppen met staaldraad moeten worden vastgezet. Er vallen een aantal gewonden die in het ziekenhuis behandeld moeten worden en er worden mensen gearresteerd die de volgende dag, op één na die drie dagen vast blijft zitten, al weer vrij komen.
Blokkade tegen afvoer splijtstof naar VS
Van 1963 tot eind '79 werkt er een 100 kilowatt proefreactor op het terrein van het ITAL (Instituut voor de Toepassing van Atoomenergie in de Landbouw) in Wageningen. De reactor draait op 4,5 kilo hoogverrijkt uranium (89,5 U-235). Voor de afbraak van het gebouw wordt door de NUCON een ontmantelings-schema opgesteld. De 4,5 kilo hoogverrijkt uranium zal vervoerd worden naar de opwerkingsfabriek in Savannah River in de Verenigde Staten. Tegen dit transport is veel verzet, omdat Savannah River Plant een belangrijke schakel is voor de Amerikaanse kernwapenproductie.
Omdat het precieze moment van het transport niet bekend gemaakt wordt, is er vanaf midden februari een picketline voor het bedrijf en wordt er 's nachts gepost. Op 3 maart komt de vrachtwagen uit West-Duitsland die de splijtstof zal vervoeren, aan. Er wordt snel alarm doorgebeld en 65 mensen komen daar op af. Er volgt snel een blokkade voor de poort die door de plaatselijke politie vrij hardhandig wordt ontruimd.
KEMA-afval in Petten geblokkeerd
Een vijftigtal activisten/es onderschept een transport met radioactief afval van de KEMA in Arnhem naar het ECN-terrein. Vlak voor het terrein in Petten wordt de vrachtwagen geblokkeerd en worden de rem- en brandstofleidingen kapot getrokken. Nadat de leidingen hersteld zijn, worden de demonstranten/es van de weg gesleept.
De KEMA is bezig om het op haar eigen terrein begraven radioactief afval op te graven. Al het afval en de besmette grond wordt vervoerd naar de ECN, waar het opgeslagen wordt tot dat het in zee gedumpt zal worden.
Vervroegde dumpingstransporten geheime operatie
Om de "geweldsspiraal te doorbreken", besluit de Commissaris van de Koningin in Noord-Holland, Roel de Wit, dat de transporten van het radioactief afval van Petten naar Den Helder in 't geniep anderhalve week vóór de geplande datum plaats zullen vinden. Zelfs de ME'ers die de transporten moeten begeleiden, krijgen te horen dat het om een oefening gaat. Toch zijn er in Den Helder al snel demonstranten/es aanwezig. Daar wordt de in de haast gevormde blokkades gewelddadig door de marechaussee ontruimd. Hierbij valt een vrouw van een zes meter hoog talud en raakt ernstig gewond. Terwijl actievoerend Nederland wakker gebeld wordt, wordt het grootste gedeelte van het afval vrijwel ongestoord vervoerd. Roel de Wit neemt deze maatregel, omdat de anti-dumpingsacties in '82 door de antikernenergie beweging zijn aangewezen als speerpunt en omdat hij ook wel in de gaten heeft dat er elk jaar sowieso al meer mensen aan mee doen en daarom de (terechte) indruk heeft, dat het wel eens zeer druk zou kunnen worden op de smalle wegen tussen Petten en Den Helder. De plannen van de anti-dumpingsgroepen, waar maanden aan gewerkt is, vallen in duigen. Geïmproviseerd zal er moeten worden. Toch zijn er 's middags zo'n 600 blokkeerders/sters. Het optreden van de politie hangt af van de omstandigheden: als het donker is (donderdagnacht en vrijdagavond) zeer hard en onbeschoft en overdag als er meer pers aanwezig is, veel minder gewelddadig. Verder zijn er bij Petten rechtse-demonstranten met T-shirts, waarop de tekst: Demonstranten zijn we zat. De aanvoerder van deze club is campinghouder Franssen. Ze proberen demonstranten/es te isoleren en in elkaar te slaan of in het Noord-Hollandskanaal te gooien. Dit lukt nauwelijks omdat iedereen zeer attent is en elkaar goed in de gaten houdt.
De ME gebruikt bij het opruimen van de blokkades de zgn. opbrengstokjes. Een vierkante stok van 37,6 cm lang en 2 cm dik. Ze steken die, met de armen gekruist, achter de hiel van iemand in een zitblokkade en slepen ze zo weg; een zeer pijnlijke ervaring.
Roel de Wit uit 's avonds op het NOS-journaal zijn tevredenheid met deze militaire operatie. De vervroeging van de transporten is echter zo geheim gehouden, dat de plaatselijke overheden nergens van weten en dat er in het ziekenhuis in Den Helder niet eens een arts aanwezig is, als daar de zwaargewonde vrouw (gebroken lendenwervels) binnen gebracht wordt. Het tevreden gezicht van De Wit zal de dagen erna toch wel enigszins nadenkend worden.
In november vindt in plaatselijke schouwburg de fototentoonstelling 'Zo was Den Helder (radio) aktief' plaats.
Zelfde transport opnieuw geblokkeerd
Twee keer per week rijden er transporten (3 á 4 vrachtwagens) met UF6 van Rotterdam naar de UCN in Almelo. Uraniumhexafluoride (UF6) is een licht radioactief, maar zeer giftig, gas. Om uranium te kunnen verrijken door middel van ultracentrifuge zoals in Almelo gebeurt, moet het een gas zijn. De transporten komen uit Springfields (Groot-Brittannië) en het uranium komt voor een deel uit Namibië.
In Almelo, vlak voor de UCN, wacht ook een groep activisten op het transport met UF6. In tegenstelling tot de blokkade eerder op de snelweg wordt deze meteen zeer hardhandig ontruimd. De ME, die vanaf de blokkade in Apeldoorn met de vrachtwagens meerijdt, is duidelijk gefrustreerd en slaat iedereen keihard van de weg.
De publiciteit die de actie krijgt is kwantitatief veel, maar kwalitatief slecht; niemand van de pers lijkt de moeite te hebben genomen om de brochure over de transporten 'Uraniumhexafluoride; snel weg van de snelweg' die ze hebben ontvangen, door te lezen. Daardoor blijft het in de berichtgeving onduidelijk wat UF6 precies is. Dat veranderd een half jaar later als de Mont Louis met aan boord containers UF6, na een aanvaring op de Noordzee zinkt.
De blokkade actie is de eerste actie van de basisgroepen onder de nieuwe naam: Basisgroepen tegen Kerngeweld en Militarisme.
Blokkade uranium: weg van de snelweg
Twee keer per week rijden er transporten (3 á 4 vrachtwagens) met UF6 van Rotterdam naar de UCN in Almelo.[foto] Uraniumhexafluoride (UF6) is een licht radioactief, maar zeer giftig, gas. Om uranium te kunnen verrijken door middel van ultracentrifuge zoals in Almelo gebeurt, moet het een gas zijn. De transporten komen uit Springfields (Groot-Brittannië) en het uranium komt voor een deel uit Namibië.
Na veel onderzoek en posten is er enige regelmaat in deze transporten ontdekt: ze rijden meestal op dinsdag en donderdag. Al eerder is een actie gepland, maar die ging bij gebrek aan een UF6-transport niet door. Maar deze donderdag lukt het wel. Door in de Engelse haven te posten is er de zekerheid dat de vrachtwagens inderdaad op de passagiers(!)-boot gaan. Na een telefoontje naar Nederland, wordt op 2 verschillende plaatsen verzameld. De eerste blokkade is op de E-8 bij Apeldoorn. Het stoppen van het transport lukt door met een aantal busjes naast elkaar op de afgesproken plek langzaam af te remmen, waardoor er een file ontstaat met daarin de 3 vrachtwagens UF6. Ongeveer 80 mensen stormen op de auto's af, maar omdat lang niet iedereen weet hoe ze er uit zien, gaan er groepjes voor willekeurige vrachtauto's zitten. Deze onvolkomenheid lost zicht echter vanzelf op. Een politieporsche (het transport wordt niet door politie begeleid) is zeer snel ter plaatse en één rijstrook wordt vrijgemaakt waardoor de file zich langzaam weer oplost. Als er na lang wachten genoeg politie is, begint men met het ontruimen. Eerst sleept men iedereen weg, maar als dat onbegonnen werk blijkt (iedereen sluit achteraan aan) vallen er wat rake klappen. Na enige tijd kan het transport, nu wel door politie begeleid, verder rijden.
De publiciteit die de actie krijgt is kwantitatief veel, maar kwalitatief slecht; niemand van de pers lijkt de moeite te hebben genomen om de brochure over de transporten 'Uraniumhexafluoride; snel weg van de snelweg' die ze hebben ontvangen, door te lezen. Daardoor blijft het in de berichtgeving onduidelijk wat UF6 precies is. Dat veranderd een half jaar later als de Mont Louis met aan boord containers UF6, na een aanvaring op de Noordzee zinkt.
De blokkade actie is de eerste actie van de basisgroepen onder de nieuwe naam: Basisgroepen tegen Kerngeweld en Militarisme.
UF6-transporten op personen-ferry
Rotterdamse antikernenergie groepen protesteren in de haven tegen het vervoer van radioactieve stoffen. Uit onderzoek van de antikernenergie-beweging is gebleken dat UF6 (Uranium hexafluoride) voor de Urenco verrijkingsfabriek in Almelo meerdere keren per week op een personen ferry van en naar Engeland vervoert wordt. Mensen die op deze dag met de veerboot reizen worden op allerlei manieren op de hoogte gesteld van de risico's van deze transporten.