7 juni 1978: Blokkade tegen dumping afval in zee
|
Zoeken: Installatie, Gelderland
Uitkomsten
- Installatie:
- een actie op, in, of in de onmiddellijke omgeving van een nucleaire installatie.
Brief: risico's door reparatie Dodewaard
De kerncentrale in Dodewaard moet ingrijpend gerepareerd worden. Bij het reactorvat moeten een aantal aansluitingen voor koelwater vervangen worden. Bij de KEMA in Arnhem wordt al een half jaar geoefend op een model.
In Nijmegen wordt een brief verspreidt met maatregelen voor als er iets mis gaat. Want hoewel de “grootst mogelijke zorgvuldigheid” in acht wordt genomen zijn er natuurlijk risico’s. “Desondanks zijn bij een operatie van een dergelijk karakter en een dergelijke omvang gevaren niet geheel uitgesloten. In verband hiermee heeft de verantwoordelijke minister de volgende richtlijnen doen uitgaan ten aanzien van het risicogebied Nijmegen.”
Dat leidt tot ophef en telefoontjes naar het in de brief genoemde telefoonnummer van de KEMA. Dan blijkt de brief nep.
Dodewaard: 'Niet oplappen maar opdoeken'
'Niet oplappen, maar opdoeken'. Onder dit motto is er een demonstratie in Arnhem tegen de reparatie van de kerncentrale in Dodewaard. De demonstratie is in Arnhem bij het terrein van de Arnhemse Instellingen (SEP, KEMA, etc.) een machtig bolwerk van de atoomlobby én de plaats waar de directie van de kerncentrale zetelt.
De reparatie waar de protesten zich vooral tegen richten, behelst het vervangen van een koelwaterinlaat aan het reactorvat, een zeer moeilijke, dure en gevaarlijke operatie. De plek is zó radioactief besmet dat de reparatie op afstand moet gebeuren. De centrale ligt er drie maanden voor stil.
1500 mensen blokkeren enige tijd de hoofdpoort van de KEMA en dringen door tot op het terrein, waar ze worden tegen gehouden door agenten met honden. Na afloop is er een manifestatie in de Stokvishal waar het startsein wordt gegeven voor het weigeren van een deel van de elektriciteitsrekening, om de maatschappijen onder druk te zetten hun aandelen in de GKN te verkopen en te stoppen met kernenergie.
Blokkade uranium: weg van de snelweg
Twee keer per week rijden er transporten (3 á 4 vrachtwagens) met UF6 van Rotterdam naar de UCN in Almelo.[foto] Uraniumhexafluoride (UF6) is een licht radioactief, maar zeer giftig, gas. Om uranium te kunnen verrijken door middel van ultracentrifuge zoals in Almelo gebeurt, moet het een gas zijn. De transporten komen uit Springfields (Groot-Brittannië) en het uranium komt voor een deel uit Namibië.
Na veel onderzoek en posten is er enige regelmaat in deze transporten ontdekt: ze rijden meestal op dinsdag en donderdag. Al eerder is een actie gepland, maar die ging bij gebrek aan een UF6-transport niet door. Maar deze donderdag lukt het wel. Door in de Engelse haven te posten is er de zekerheid dat de vrachtwagens inderdaad op de passagiers(!)-boot gaan. Na een telefoontje naar Nederland, wordt op 2 verschillende plaatsen verzameld. De eerste blokkade is op de E-8 bij Apeldoorn. Het stoppen van het transport lukt door met een aantal busjes naast elkaar op de afgesproken plek langzaam af te remmen, waardoor er een file ontstaat met daarin de 3 vrachtwagens UF6. Ongeveer 80 mensen stormen op de auto's af, maar omdat lang niet iedereen weet hoe ze er uit zien, gaan er groepjes voor willekeurige vrachtauto's zitten. Deze onvolkomenheid lost zicht echter vanzelf op. Een politieporsche (het transport wordt niet door politie begeleid) is zeer snel ter plaatse en één rijstrook wordt vrijgemaakt waardoor de file zich langzaam weer oplost. Als er na lang wachten genoeg politie is, begint men met het ontruimen. Eerst sleept men iedereen weg, maar als dat onbegonnen werk blijkt (iedereen sluit achteraan aan) vallen er wat rake klappen. Na enige tijd kan het transport, nu wel door politie begeleid, verder rijden.
De publiciteit die de actie krijgt is kwantitatief veel, maar kwalitatief slecht; niemand van de pers lijkt de moeite te hebben genomen om de brochure over de transporten 'Uraniumhexafluoride; snel weg van de snelweg' die ze hebben ontvangen, door te lezen. Daardoor blijft het in de berichtgeving onduidelijk wat UF6 precies is. Dat veranderd een half jaar later als de Mont Louis met aan boord containers UF6, na een aanvaring op de Noordzee zinkt.
De blokkade actie is de eerste actie van de basisgroepen onder de nieuwe naam: Basisgroepen tegen Kerngeweld en Militarisme.
'Wij stoppen Dodewaard per girokaart'
Op het terrein van de KEMA in Arnhem wordt de aandeelhoudersvergadering van de eigenaar van de kerncentrale Dodewaard, GKN ,gehouden. Zo'n 30 mensen versperren de hoofdpoort door op de rijweg te gaan liggen. De aandeelhouders en commissarissen nemen een andere poort, maar N. Ketting van het Gemeentelijk Energiebedrijf in Amsterdam neemt een brief met eisen en bezwaren in ontvangst. De actievoerders/sters eisen sluiting en een zo spoedig mogelijke ontmanteling van de kerncentrale in Dodewaard. Doel is ook om de giroblauw-actie ('t moeilijk of gedeeltelijk betalen van de elektriciteitsrekening) nieuw leven in te blazen.
De directeur van de GKN verklaart dat het jaarlijkse afschrijvingsbedrag in een fonds te stoppen. Dat fonds moet in 1993 70 miljoen gulden bevatten. Dat moet dan voldoende zijn voor de ontmanteling van de kerncentrale en ook voor de opslag van kernafval.
Kalkar (s)loop
Een estafette tussen de kerncentrale in Dodewaard en de kweekreactor in Kalkar, net over de grens bij Nijmegen, onder de titel 'Kalkar (s)loop, breekijzers tegen kernenergie', georganiseerd door de Energiewinkel in Nijmegen. Ruim 100 mensen kijken toe, of lopen een stukje mee. In Kalkar wordt er een deur geforceerd met breekijzers van piepschuim.
Eerste blokkade Dodewaard na '81
Voor het eerst sinds bijna 3 jaar weer een actie bij de kerncentrale in Dodewaard. Ongeveer 80 mensen blokkeren de toegang. Het is de eerste uit en rij geplande acties die het weer mogelijk moeten maken om massaal en aangekondigd te kunnen actievoeren in het Betuwse, nadat het tot 'verboden-demonstratie-gebied' was verklaard door burgemeester Goldberg en rechtse knokploegen na de massale actie in september '81.
Doelstelling van de actie nu is dan ook een snelle, flitsende, 'zachte' blokkade, die vooral niet uitgelekt zou moeten zijn. Niet het aantal mensen is bepalend, maar de publiciteit die, zo hoopt men, de AKB, en dan vooral de 'ingeslapen' activisten/es, weer nieuw leven in moet blazen. De publiciteit is zeer goed te noemen, zelf iets té enthousiast: de VPRO-radio roept om 1 uur al om dat ze "om drie uur komen met een live-verslag van een actie in Dodewaard". Gelukkig (?) luistert de Betuwse politie blijkbaar niet naar de VPRO. De ploegenwisseling van de centrale wordt enkele uren opgehouden en de ontruiming verloopt redelijk rustig. De reacties uit de antikernenergie-beweging zijn zeer enthousiast.
Poging tot bezetting terrein kerncentrale Dodewaard
"Het succes van het politieoptreden was volledig gelegen in het verrassingseffect. De gehele nacht zat de ME geconsigneerd in busjes op 20 km afstand van de centrale. Met 10 man extra personeel van de Rijkspolitie is afgelopen nacht rond de centrale gesurveilleerd. Ook bevond zich 17 man Rijkspolitie op het terrein van de centrale zelf". Aldus burgemeester Goldberg van Dodewaard in de Telegraaf onder de dreigende kop: 'Dodewaard bestormd'.
Nadat de eerste poging om weer 'voet aan wal' in Dodewaard te krijgen goed gelukt is (de blokkade op 9 november '84), gaat er een groepje bezig om de volgende fase voor te bereiden. Deze zal een stap verder moeten gaan dan een blokkade: een terreinbezetting. Dat is in Dodewaard niet zo gemakkelijk: ten tijde van de massale acties in '80 en '81 is er van het kerncentraleterrein een schier onneembaar fort gemaakt; voor miljoenen guldens zijn er veiligheidsmaatregelen aangebracht. Een andere moeilijkheid is het feit dat de centrale meestal van drie kanten omgeven is door water en de vierde zijde is alleen bereikbaar via kilometers baggeren door weilanden. Bij laagwater is het terrein aan nog één kant bereikbaar. Om op het terrein te komen, moet men door twee rijen hekken (waar honden tussen kunnen lopen), een NATO-prikkeldraad versperring en daarvoor al over een laag hekje en door zo'n 5 meter brede strook met ingegraven scherpe stalen punten waar je slechts heel langzaam en voorzichtig doorheen kunt slalommen.
Zover komen de meeste van de ruim 225 actievoerders/sters die morgen tegen zessen echter niet. De schijnwerpers op het terrein gaan aan en daar achter zijn de schimmen van ME'ers te ontwaren. Gelijktijdig komt er van achteren een groep ME'ers die de demonstranten/es insluiten: uitgelekt! Wat niet in de pers komt is het feit dat de ME in een boerderij zit, precies op de plek waar de groep de uiterwaarden in gaat. Toeval? Het is weliswaar de meest voor de hand liggende plaats, maar tot een paar dagen daarvoor was het de bedoeling om van de andere kant te komen. De meeste mensen hoorden pas op de verzamelplekken dat het plan veranderd was. Duidelijk is dat de politie wil voorkomen dat de activisten/es in de gaten krijgen dat de actie is uitgelekt: de ME wordt aangevoerd in gesloten vrachtwagens en er is geen merkbaar toegenomen activiteit rond de centrale die nacht. Men heeft duidelijk de les van Volkel/Woensdrecht geleerd, waar van te voren bekend werd gemaakt dat men van de actieplannen op de hoogte was (minister president Lubbers op tv!), waardoor op het laatste moment voor een alternatieve actie (Volkel) gekozen werd.
Informanten/infiltranten of gewoon onvoorzichtigheid? Dat blijft onduidelijk. Wel duidelijk is, dat de actievorm (redelijk massale geheime acties) aan een herbezinning toe is én dat de fasegewijze actieplannen rond de centrale in Dodewaard een geduchte vertraging op zal lopen. De derde fase zou, zo was de bedoeling, een openbaar aangekondigde actie moeten zijn.
Blokkade Dodewaard
Als reactie op de ramp in Tsjernobyl wordt er door de basisgroepen een blokkade bij de kerncentrale in Dodewaard georganiseerd. Ondanks de korte voorbereidingstijd en het feit dat het een verrassingsactie moet zijn (dus niet openbaar aangekondigd kan worden), zijn er zo'n 60 mensen uit voornamelijk Gelderland aanwezig. De ploegenwisseling van de centrale wordt 2 uur opgehouden. Als het de 6 plaatselijke agenten niet lukt de blokkade te beëindigen, wordt een peloton ME ingezet die 'het karwei' klaren.
Symbolische afsluiting Dodewaard
Een symbolische sluiting van de kerncentrale in Dodewaard met een zware ketting, georganiseerd door Vereniging Milieudefensie. Er doen ongeveer 100 mensen aan mee. Directe aanleiding is het feit dat de reactor in Dodewaard (net als die in Tsjernobyl) niet beschikt over een extra veiligheidsomhulsel. Volgens veel westerse wetenschappers is het ontbreken daarvan, één van de oorzaken dat er bij het ongeluk in Tsjernobyl zoveel radioactiviteit in de atmosfeer is vrij gekomen. Als die zogeheten second-containtment-shell er wel was geweest was het, volgens die wetenschappers, nog maar de vraag of die door de explosie die plaats vond vernietigd was.
'Is het hier oorlog?' in Dodewaard
Een korte blokkade van de kerncentrale in Dodewaard door de actiegroep 'Is het hier oorlog?'. Deze groep protesteert al sinds jaren tegen het militaristische karakter van de Nijmeegse 4-daagse. Sinds ze niet meer officieel deel mag nemen daaraan, lopen ze een alternatieve route. De blokkade van de 60 wandelaars duurt een half uur en door de aanwezige 10 agenten wordt niet ingegrepen.