17 maart 1982: Neptunus in de hofvijver
|
Zoeken: borssele, 1980-1989, Zeeland
Uitkomsten
- 1980-1989:
- de jaren in dit decennium
Rondreizend locatiekeuze circus
Van 2 t/m 6 september zijn er inspraakavonden voor de Planologische Kern Beslissing in de 5 mogelijke vestigingsplaatsen voor nieuwe kerncentrales. Dit inspraakcircus wordt gepresenteerd door Hans Sleeuwenhoek (óók NCRV) en in een panel zitten 6 deskundigen, waaronder Verbergh (directeur-generaal Energie van het ministerie van Economische Zaken), Versteeg (kernfysische dienst) en Barendrecht (directeur Ruimtelijke Ordening van VROM). De discussie op die avonden kan niet meer gaan over de vraag óf er kerncentrales gebouwd moeten worden, maar over wat de 'meest geschikte' locatie is om ze te bouwen. Met de BMD nog vers in het geheugen zal duidelijk worden dat men van dit soort inspraak niet gediend is.
De eerste avond is in Heinkenszand (locatie Borssele). De ongeveer 500 aanwezigen laten zien dat de weerstand groot is. Met grote oren op ("Wij laten ons geen oor aannaaien") en door het produceren van veel lawaai verstoren ze de avond.
'Bodemloze put' voor nieuwe kerncentrales
Op deze, naar later blijkt, gedenkwaardige dag uit de geschiedenis van kernenergie, voert Stop Borssele een actie in Middelburg. Bij het kantoor van de PZEM (de exploitant van de kerncentrale in Borssele) wordt geprotesteerd tegen de lobby van de elektriciteitsmaatschappij voor een tweede kerncentrale in Borssele. In een ‘bodemloze put’ worden biljetten van 80 miljoen gulden gestort die PZEM verwacht uit te geven voor de voorbereiding van de komst van de kerncentrale. Op het 80 miljoen biljet een waarschuwing dat “het niet door derden verhandeld mag worden”. Ook wordt het ‘Sprookje van Borssele twee’ verteld over al die ministers die graag kernenergie willen.
Door het ongeluk in Tsjernobyl op die dag, verdwijnen de plannen voor nieuwe kerncentrales snel helemaal achter in de koelkast. Er blijkt dan door PZEM al 10 miljoen uitgegeven te zijn aan de voorbereiding van de tweede kerncentrale in Borssele.
Blokkade Borssele
Ook als reactie op Tsjernobyl een blokkade in Borssele, georganiseerd door 'Stop Borssele' en het Zeeuws Platform tegen Kernenergie. Deze openbaar aangekondigde blokkade verloopt zonder ingrijpen van de politie. Er nemen ongeveer 400 mensen aan deel. Een deel van de poorten wordt met kettingen afgesloten. De middagploeg is al uren eerder in de centrale aanwezig. De (nieuwe) directeur van de KCB: "We hebben begrip voor de onrust, die onder de bevolking is ontstaan door de ramp in de Russische kerncentrale. Daarom willen we niet provoceren".
Jacht directeur kerncentrale zinkt
Het zeiljacht van f 150.000,- van Tiktak, directeur van de PZEM (Provinciale Zeeuwse Elektriciteit Maatschappij) en tot kort daarvoor van de kerncentrale in Borssele, wordt tot zinken gebracht. Na een inbraak worden de waterinlaat-slangen doorgesneden, de afsluiters van het onderwatertoilet opengedraaid en het jacht losgesneden, waarna het midden in de haven van Arnemuiden zinkt. De eigenaar Tiktak zegt "er nog niet bij te hebben stil gestaan dat zijn directeurschap in verband zou kunnen staan met de aanslag".
'Geest van Tsjernobyl' waart rond op terrein kerncentrale
'De Geest van Tsjernobyl' waart rond op het terrein van de kolen- en kerncentrale in Borssele. In alle vroegte worden drie punten bezet: de koelwaterinlaat van de kerncentrale en twee hoge opslagtanks op het terrein van de conventionele centrale. De beveiligingsdienst heeft niets in de gaten totdat de bezetting al lang een feit is en de autoriteiten wentelen zich in allerlei bochten om maar duidelijk te maken dat niemand op het terrein van de kerncentrale is geweest en dat dat ook niet mogelijk is. Ze vergeten er wel bij te zeggen dat de koelwaterinlaat een zeer essentieel onderdeel van de kerncentrale is. Ze voelen ook wel enige nattigheid, want enkele weken later wordt de omheining verbeterd. De politie treedt niet op tegen de bezetters/sters en om 12 uur 's middags wordt de actie beëindigd.
De actie is enerzijds bedoeld om de aandacht te vestigen op het OSART-rapport over de veiligheid van de kerncentrale en anderzijds als publiciteitsactie voor de grote, massale actiedriedaagse op 24, 25 en 26 april 1987, met een manifestatie, een demonstratie en een 28-urige blokkade als herdenking van het ongeluk in Tsjernobyl.
Het OSART-rapport is een onderzoek naar de veiligheid van Borssele door het Internationaal Atoom Energie Agentschap, in opdracht van de Nederlandse regering naar aanleiding van Tsjernobyl. Uit dat rapport blijkt dat er nogal wat gebreken zijn aan de kerncentrale; zo blijkt dat er niet genoeg brandstof zit in de noodaggregaten, dat er niet genoeg gasmaskers zijn, dat veel controlelampjes het niet doen, etc. De Nederlandse versie van het rapport wijkt op die onderdelen sterk af van de originele Engelse versie.
Korte blokkade kerncentrale Borssele
De actiegroep 'Stop Borssele' blokkeert de hoofdpoort van de Zeeuwse kerncentrale een half uur, door met een ketting de poort op slot te doen. Volgens de actiegroep had de kerncentrale al jaren geleden wegens aangetoonde onveiligheid gesloten moeten zijn. Dat de centrale nu eerder is stilgelegd voor het jaarlijkse onderhoud "ter verbetering en invoering van allerlei veiligheidsprocedures" bewijst dat de exploitant en overheid de bevolking al jaren voorliegt dat de kerncentrale veilig zou zijn.
Bijscholingsmateriaal voor personeel kerncentrale
Vijfentwintig actievoerders/sters solliciteren bij de kerncentrale in Borssele. Aanleiding daarvoor is een IAEA (Internationaal Atoom Energie Agentschap) rapport waarin de kerncentrale er niet goed afkomt: er is te weinig personeel, de bijscholing ontbreekt of is slecht, veel controle lampjes zijn kapot, tekeningen van bedradingen kloppen niet, etc. De actievoerders hebben bijscholingsmateriaal bij zich over hoe een kerncentrale stilgelegd kan worden. De PZEM als eigenaar van Borssele zegt echter geen personeel nodig te hebben en de poort blijft dicht. De actie is gelijktijdig met een debat in de Tweede Kamer over de veiligheid van de kerncentrale. De reactor is overigens stilgelegd voor de jaarlijkse splijtstofwisseling.
'Gezond Verstand' begraven
Stop Borssele protesteert tegen het opstarten van de kerncentrale na de splijtstofwisseling; ze begraaft het Gezond Verstand en plaatst een grafsteen: "Hier rust onze Zorgeloze Toekomst. Zij verloor de strijd tegen de Macht van Politiek en Geld".
Wake voor behoud Moeder Aarde
De Franciscaner Vredeswacht houdt een nachtwake voor de kerncentrale in Borssele die de 19de weer is opgestart. Ondanks de koude nemen ruim dertig mensen aan de wake deel. Het thema is: ‘Samen waken tot behoud van Moeder Aarde en haar bewoners op een plaats waar angstaanjagende risico's worden genomen'. De wakende Franciscanen hebben nogal wat last van baldadige schooljeugd.
'Nooit meer Tsjernobyl - Borssele dicht!'
Eén jaar na het ongeluk met de kernreactor in het Russische Tsjernobyl vindt een 28 uurs blokkade plaats van de kerncentrale in Borssele onder het motto: “Nooit meer Tsjernobyl - Borssele dicht!”. Dit is een van de grotere directe acties in de geschiedenis van de antikernenergie-beweging in Nederland.
Vanaf vrijdagmiddag 24 april wordt een tentenkamp ingericht. Zaterdagmorgen om 10 uur begint de 28-uurs blokkade van alle 10 (!) poorten van het complex. Bij het begin zijn ongeveer 2.500 mensen aanwezig, een aantal dat gestadig oploopt. ‘s Middags is er een onverwachte blokkade van de Pechiney fabrieken. Pechiney is hoofdafnemer van de stroom van Borssele, heeft contracten met een prijs ver onder de kostprijs (waardoor andere consumenten Pechiney subsidiëren), en het moederbedrijf is zelf ook betrokken bij verschillende onderdelen van de kernenergieketen. De politie, duidelijk niet voorbereidt, grijpt zeer hard in. Als het de ‘gewone platte pet’ niet lukt, wordt de ME ingezet om de blokkade te breken. De eerste stenen en kluiten aarde vliegen door de lucht. Maar uiteindelijk worden de activisten bij de fabriek verdreven. ‘s Nachts breken er bij de kerncentrale felle gevechten uit tussen een groep ‘autonomen’ en de ME. Er vallen veel gewonden onder de laatsten. Tot in september 1990 aan toe verschijnen er regelmatig artikelen in de pers over de gevolgen voor het peloton ME dat 's nachts 'de autonomen' tegenkwam. In een artikel in het Tijdschrift voor de Amsterdamse Politie van februari 1992 wordt onthuld dat er ME’ers klaar lagen met getrokken pistolen en karabijnen om demonstranten die door de ME-linie heen zouden breken neer te schieten.
Op het inderhaast bij elkaar geroepen overleg op zondagmorgen vroeg met vertegenwoordigers van alle blokkadegroepen, is veel kritiek op de rellen, maar iedereen wil wel doorgaan met blokkeren tot de afgesproken tijd. Zondag om 2 uur wordt de blokkade afgesloten met een demonstratie die (op aandringen van de dorpsbewoners die hun zondagsrust verstoort dreigen te zien) buiten het dorp begint. Ruim 5000 mensen nemen deel waarna de actie afgesloten wordt met een manifestatie op het tentenkamp. De ME dreigt nog even door haar aanwezigheid en de pogingen tot arrestaties het feest te verstoren. In totaal worden het actie-weekend 650 politieagenten ingezet. De hetze van de Telegraaf tegen de actie is weer ouderwets, het lukt ze al om van tevoren een subsidie (fl 1.000) van de gemeente Arnhem voor activiteiten rond 1 jaar Tsjernobyl, in een kwaad daglicht te stellen. De wethouder ziet zich bijna genoodzaakt af te treden.