12 mei 1979: Eerste blokkade-aktie BAN
|
Zoeken: borssele, 1980-1989
Uitkomsten
- 1980-1989:
- de jaren in dit decennium
Afvalvaten in de Hofvijver
Zes activisten worden gearresteerd als de Haagse politie ingrijpt nadat er ‘radioactief afval’ in de Hofvijver is gegooid. In totaal 10 vaten worden door de ruim 40 mensen van het Energie Komitee Zeeland en het Samenwerkingsverband Stop Kernenergie in de vijver gedumpt, als protest tegen het afval beleid van de regering: “dit is even onveilig als opslaan in geologische formaties, in Borssele of dumpen in zee”, stellen ze.
Huisvuil voor ministerie
Het ministerie van Economische Zaken in Den Haag wordt beschilderd met leuzen als: 'Geen vergunning voor Borssele' en 'Kernenerge Bah'. De ingang van het gebouw wordt met een enorme 'barricade' van vuilniszakken afgesloten. In tegenstelling tot de dag ervoor worden er nu geen arrestaties verricht onder de ongeveer 40 activisten. De groep hekelt de opslag van radioactief afval als een voldongen feit op een moment dat de brede maatschappelijke discussie nog niet eens begonnen is.
Gewelddadig politieoptreden blokkade Borssele
Op deze zondagmorgen worden om 5 uur door 225 mensen alle poorten van de kerncentrale in Borssele geblokkeerd. Het is een actie van BAN en het EKZ (Energie Komitee Zeeland). Doel is het stilleggen van de centrale: niemand mag er in, iedereen mag er uit. Negenentwintig mensen ketenen zich vast aan de poorten en er worden spandoeken opgehangen ('We willen gewoon leven, weet je wel'). Er is veel pers en die zondag komen honderden mensen uit de omgeving een kijkje nemen. Om 2 uur lijkt de politie te gaan ontruimen, een helikopter blijft laag boven de hoofdpoort hangen. Later blijkt dat de nieuwe ploeg werknemers verderop met behulp van ladders, het kerncentraleterrein opgeklommen is. 's Avonds wordt besloten om door te blokkeren, wel moeten er veel mensen weg, zodat er nog 125 mensen overblijven. Om kwart over twee 's nachts komt het alarm: de ME is in aantocht. Terwijl de pers op afstand wordt gehouden, worden de poorten één voor één 'schoongeveegd'. De 29 die aan de hekken vast geketend zitten, worden gearresteerd. De ontruiming gaat ongelooflijk gewelddadig: 8 mensen moeten naar het ziekenhuis. Iedereen wordt door de ME opgedreven. "Dan 'OK, jongens, en nu zullen we eens zien hoe hard ze achteruit kunnen lopen. Looppas!' We worden uit elkaar geslagen. Iedereen vlucht in paniek". Veertig mensen dienen een klacht in tegen het politiegeweld en de burgemeester van Borssele (v.d. Heuvel) weigert een onderzoek, evenals minister van Binnenlandse Zaken Wiegel, naar het door de politie gebruikte geweld. De 29 arrestanten worden tot de volgende middag vastgehouden.
Grote opkomst demonstratie Middelburg
Een demonstratie annex manifestatie in Middelburg tegen de kerncentrale in Borssele. Er zijn 10.000 demonstranten, waarmee het dan een van de grootste anti-kernenergie demonstraties is en zeker de meest massale in Zeeland. Blijkens de toespraken heeft men weinig vertrouwen in de Brede Maatschappelijke Discussie (BMD) en is men op zoek naar andere actievormen. Jan Goedman van het Energie-Komitee Zeeland in de openingstoespraak: "Nu ligt een Maatschappelijke Discussie over Kernenergie en Energie in het verschiet, waarbij de discussie beperkt moet blijven tot de vraag of er grote kolencentrales of kerncentrales in Nederland gebouwd moeten worden. Ondertussen worden er toch beslissingen met verstrekkende betekenis genomen. Tegenover deze voldongen-feiten politiek stellen wij: doe mee aan de echte energie-discussie: kom in verzet tegen kernenergie, in Zeeland, in Nederland of waar dan ook!"
Kamperen over voorstel bezetting Dodewaard-terrein
Hoewel hier niet echt van een actie gesproken kan worden, maar eerder van een massaal discussie-weekend, is deze bijeenkomst zo belangrijk voor de antikernenergie beweging, dat ze zeker niet in dit overzicht mag ontbreken.
Het 'Pinksterkamp bij het gat van Hagen" (een recreatieplas op ongeveer 7 km van de kerncentrale in Dodewaard) is een initiatief van de Gelderse Stroomgroepen. De bedoeling is een tweedaagse vergadering over het voeren van verdergaande, directe acties tegen kernenergie. Het voorstel is om in oktober over te gaan tot een terreinbezetting van de kerncentrale. Eén van de voorwaarden voor de actie is, dat die openbaar aangekondigd moet worden.
Aanleiding om te gaan praten over hardere acties, is de kater na de grote anti-UCN-actie en het daarop volgende besluit van het kabinet om de uitbreiding toch door te laten gaan. Ook is in de voorgaande maanden duidelijk geworden dat de centrale in Dodewaard illegaal draait. Volgens de vergunning moet er in het opslagbassin, waar de splijtstofstaven ter afkoeling in opgeslagen worden, genoeg ruimte aanwezig zijn om alle, op dat moment in gebruik zijnde kernstaven, op te slaan. Dit is echter niet het geval. Als dit bekend wordt gemaakt, wordt de vergunning door minister van Economische Zaken Van Aardenne met terugwerkende kracht (!) veranderd. Algemeen wordt ingezien, dat met alleen praten en demonstreren Dodewaard en Borssele niet dicht gaan.
Op het discussiekamp, waar zaterdags 2000 en zondags zelfs 5000 mensen zijn, wordt in kleine groepjes gediscussieerd over het voorstel tot een terreinbezetting. Hoewel de motieven achter het actievoorstel algemene instemming vinden, wordt toch besloten om te gaan blokkeren in plaats van te bezetten, omdat het overgrote deel van de aanwezigen een poging tot terreinbezetting uit ziet lopen op een grote veldslag.
In het actieplan zit nog een ander belangrijk element: basisdemocratie. Om zoveel mogelijk mensen bij de actie te betrekken en er vanuit gegaan wordt dat iedereen mee moet kunnen praten, wordt er een voorstel gedaan om basisgroepen te vormen: kleine groepjes mensen die elkaar goed kennen. Er moet een Landelijk Overleg komen van vertegenwoordigers/sters uit die basisgroepen. Dit L.O. mag echter geen initiërende, beslissende functie krijgen en mag geen instituut worden: de basis(-groepen) beslist. Dit is nodig om de basisdemocratische uitgangspunten zo goed mogelijk te waarborgen.
Basisgroepen zijn een oude organisatievorm uit de Spaanse burgeroorlog en in ere hersteld door Amerikaanse actiegroepen bij een terreinbezetting van een kerncentrale in Seabrook. Naast de actievorm (massale, openbaar aangekondigde, directe actie) is ook het vormen van basisgroepen een belangrijke gebeurtenis. Nog steeds is deze organisatievorm in (het radicale deel van) de AKB gemeengoed. De beweging die dat weekend ontstaat, en die zich Dodewaard Gaat Dicht! noemt, wordt zeer bepalend voor de antikernenergie strijd in de begin van de jaren tachtig.
Men besluit om van 18 tot 25 oktober de kerncentrale in Dodewaard te blokkeren, als deze niet vóór eind september gesloten is.
Troep in de tuin
Twintig leden van Stop Borssele storten zakken met afval in de tuin van de Borsselse burgemeester Van den Heuvel. Hij gaat, als hoofd van de gemeente, onzorgvuldig om met (radioactief) afval, zo is de motivatie voor de actie. Achteraf helpen twee leden van de groep Van den Heuvel met het opruimen van de tuin.
Blokkade Borssele
De eerste blokkade van de kerncentrale in Borssele, nadat in maart '80 de BAN/EKZ-blokkade uiterst gewelddadig door de ME was ontruimd. Honderdvijftig mensen durven het opnieuw aan. Om half drie 's middags worden alle poorten met kettingen afgesloten. De actievoerders/sters eisen dat de lijsttrekkers van de 4 grote partijen voor 7 uur 's avonds naar Borssele komen. Den Uyl en Van Agt wijzen het (in het VARA-programma 'In de Rooie Haan') direct af en van de VVD en D'66 wordt niets vernomen. Als de politie zich om half tien gereed maakt om in te grijpen (de ploegenwisseling had al om half vier plaats moeten vinden), stappen de activisten/es op, om de overheid niet de kans te geven "de politie te misbruiken om een falend beleid te rechtvaardigen". Vervolgens wordt er nog even het crisiscentrum in Heinkenszand geblokkeerd, maar om half elf wordt ook dat beëindigd.
Model kerncentrale Borssele mag niet in miniatuur Walcheren
Stop Borssele heeft in de toeristische attractie Miniatuur Walcheren in Middelburg een waarheidsgetrouwe miniatuurkopie van de kerncentrale Borssele geplaatst. De actiegroep zegt dat “de kerncentrale in de 10 jaar van haar bestaan zo’n wezenlijk onderdeel is gaan vormen van de Zeeuwse samenleving”, dat een afgietsel op schaal zeker in Miniatuur Walcheren thuishoort. Directie en bestuur daarvan denken er anders over en het loeizware ding (voor een groot deel van beton) wordt verplaats naar de bosjes aan de rand van het terrein en geeft het op als ‘gevonden voorwerp’.
Vangrail symbool strijd tegen kernenergie
Stop Borssele (in samenwerking met andere Zeeuwse en Belgische anti-kernenergiegroepen) demonstreert in de vangrails van de Rijksweg 58 tussen Vlissingen en Bergen op Zoom. Het is een stil protest tegen de atoomlobby “die alles in het werk stelt wat krom is recht te praten”. Om de paar honderd meter staat een anti-atoom-aktievoerder met een bord 'Geen kernenergie, stop Borssele'. De groepen hebben de vangrail uitgeroepen tot symbool in de strijd van de anti-kernenergie-beweging. “Stop Borssele wil de vangrail zijn op de heilloze weg, waarop kernenergie ons voert”.
In totaal worden bij de actie 38 mensen door de politie bekeurd of gearresteerd. In maart 1982 moeten 9 van hen voorkomen en worden veroordeeld.
Werknemers toeleveringsbedrijven Borssele aangesproken
De Zeeuwse actiegroep ‘Stop Borssele’ staat ’s morgens vroeg aan de poort van een tweetal bedrijven in Goes en Vlissingen. Arbeiders krijgen een stencil met daarin een oproep zich te bezinnen op hun werk. De bedrijven, AKF in Goes en Kon. Mij De Schelde in Vlissingen, zijn namelijk toeleveringsbedrijven van de kerncentrale Borssele. Specifiek de vakbondsleden worden aangesproken: de vakbonden hebben zich namelijk meermaals uitgesproken tegen kernenergie. Werkgelegenheid niet tot iedere prijs. “Wij roepen u op te breken met de huidige ekonomische orde, die er op uit is zo goedkoop mogelijk te produceren ten korte van de werknemers en de werkgelegenheid. Nieuwe initiatieven kunnen uitkomst bieden. Met name door het beslissingsrecht over de te produceren produkten bij de werknemers te leggen.(..) Door uw vakbond onder druk te zetten kunnen nieuwe plannen verwezenlijkt worden. Wordt daarom allen aktief.”