25 april 2011: Paasmars in teken Tsjernobyl
|
Zoeken: kernenergie, tegen, Overijssel
Uitkomsten
- Overijssel:
- Provincie Overijssel
Grootse demonstratie tegen uitbreiding UCN
Eén van de grootste en indrukwekkendste demonstraties tegen kernenergie uit de geschiedenis van de Nederlandse antikernenergie beweging. Tussen de 40.000 en 50.000 mensen laten hun onvrede blijken met de UCN, met de geplande uitbreiding en met de mogelijke leverantie van verrijkt uranium naar Brazilië. Veertig maatschappelijke organisaties roepen op tot deze demonstratie. Tot ergernis van delen van de antikernergie-beweging wordt, voornamelijk onder druk van de PvdA, de leus ‘Stop UCN’ ingeruild voor ‘Stop uitbreiding UCN’.
Hoewel van te voren in een deel van de media de indruk wordt gewekt, dat, vooral, een grote groep demonstranten uit West-Duitsland, uit is op een harde confrontatie met de ME, is daar niets van te merken. Toch zijn er grote controles bij de grensovergangen en in de Duitse bussen rijden kamerleden van de PvdA en de PSP mee, om te voorkomen dat de bussen bij de grens terug gestuurd worden. Om 11 uur begint op het Marktplein in Almelo een manifestatie met muziek van Bots, Rapalje, etc. en sprekers/sters van politieke partijen en milieubeweging. Behalve een groep die een hek van het UCN-terrein omtrekken, is er op geen enkel moment sprake van een confrontatie. Ulrich Börger van de Duitse Bürgerinitiatieven: "De Nederlandse politie heeft zich onthouden van provokaties. Dat is totaal verschillend met de houding van de West-Duitse politie. Wij hebben al jaren geen betoging zonder provokaties van de politie".
Ondanks dit massale protest, besluit het kabinet Van Agt/Wiegel/Van Aardenne, enkele weken later toch tot uitbreiding van de UCN, maar de omstreden leverantie van verrijkt uranium aan Brazilië gaat na lange onzekerheid op het laatste moment niet door.
Meteen na de demonstratie heerst er teleurstelling; ondanks de enorme opkomst zijn er geen concrete resultaten: men heeft ook het idee te laat te zijn. Deze teleurstelling zal o.a. leiden tot het ontstaan van BAN (Breek Atoomketen Nederland); een groep die door middel van directe acties de strijd tegen kernenergie (en UCN, waar de eerste acties een jaar later tegen gericht zijn) te verdiepen.
Pas veel later, in 2015, blijkt dat er in een bouwloods op het terrein twaalf (M113) pantserwagens van de Kmar (Koninklijke Marechaussee) paraat staan die met scherpe munitie zijn geladen. Vanaf verzamelplaats Vliegbasis Twente wordt defensie-materiaal en -personeel in de nacht van 2 op 3 maart naar het UCN-terrein gebracht. Het gaat daarbij -deels- om dezelfde eenheid die een half jaar daarvoor, in september 1977, betrokken was bij de huiszoekingen in de Molukse wijken van Assen en Bovensmilde.
Eerste blokkade-aktie BAN
Tien mensen sluiten de hoofdpoort van de UCN in Almelo en blokkeren de toegang. Ze noemen zich BAN: Breek Atoomketen Nederland. Doel van de actie is het uittesten van de actievorm (geheim voorbereidde, directe, geweldloze acties) en het behalen van publiciteit. Het resultaat is veel publiciteit en de ervaring dat met een degelijke voorbereiding dergelijke acties goed uitvoerbaar zijn.
BAN is één van die zeldzame initiatieven die, blijkens de buitengewoon snelle groei van de groep, precies op het goede moment genomen worden. De actievorm en vooral de organisatievorm, worden zeer bepalend voor de strijd tegen kernenergie. BAN groeit enorm snel en wordt gevormd door kleine (vrienden/innen) groepjes; er is geen leiding en besluiten worden genomen met consensus (ieders instemming). BAN is ontstaan uit een gevoel van machteloosheid en teleurstelling. Na de grote anti-UCN-demonstratie (maart '78: 40.000 mensen!), neemt het kabinet toch het besluit om de UCN uit te breiden. "Een aantal mensen was door deze gang van zaken zeer teleurgesteld en zocht naar andere middelen. Getolereerde protesten, zoals demonstraties en handtekeningenacties, bleken niet of nauwelijks resultaat te hebben. Wat nu te doen? Wil je kernenergie en aanverwante zaken bestrijden, dan moet je blijkbaar de objecten zelf -centrales, transporten, uc-fabriek- aanpakken. Dit aanpakken kan bestaan uit blokkeren, bezetten, hinderen en/of sabotage", (Marriët, Kees en Allard in: Vrij aan de ketting).
Er wordt heel duidelijk gekozen voor geweldloze actie, dat wil zeggen dat zij geen geweld gebruiken; zich lijdzaam verzetten maar niet meewerken bij een ontruiming.
Kerstblokkade UCN
225 mensen uit de Basisgroepen tegen kernenergie blokkeren voor de zoveelste maal het UCN-terrein in Almelo. In tegenstelling tot de vorige acties, die alleen gericht waren tegen het bouwverkeer dat nodig is voor de uitbreiding, mag nu ook het personeel van de UCN zelf niet naar binnen. Als de dagploeg niet naar binnen kan, arresteert de politie bij een poort 37 mensen, die niet na 3 sommaties opstaan en weggaan. De politie ontruimd steeds een poort als er verkeer naar binnen moet, maar tot verdere arrestaties komt het niet meer. Na enige uren trekken de overgebleven actievoerders/sters naar het politiebureau om de vrijlating te eisen van de 37. Deze worden in de loop van de dag in kleine groepjes vrijgelaten.
Justitie beklaagt zich erover dat bijna niemand zijn/haar naam wil noemen. Zij vindt dat iedereen die gebruikt maakt van dit recht "de rechtsstaat uitholt".
Meerdaagse blokkade UCN-terrein
De tweede massale meerdaagse blokkadeactie tegen kernenergie. Na de blokkade in Dodewaard (oktober '80) nu 3 dagen bij de UCN in Almelo. Een week voor de actie houden zowel de actievoerders/sters als de overheid een persconferentie. Schneiders (burgemeester Almelo): "Het blokkadeplan tekent de intentie van de AKB. Het is duidelijk de bedoeling het bedrijf zwaar te hinderen dan wel stil te leggen". Die boodschap begrijpen ze in elk geval. Maar, zo voegt hij er aan toe: "Binnen de hekken van UCN zijn rond de 500 mensen aanwezig. We kunnen die onmogelijk op laten sluiten". Waarmee duidelijk wordt dat een effectieve blokkade niet getolereerd zal worden. Minister van Binnenlandse Zaken, Hans Wiegel, onderstreept dat nog weer eens een dag later en het ministerie van Economische Zaken laat weten, dat de exportbelangen (90% van het verrijkt uranium gaat naar het buitenland) onder geen beding in gevaar mogen komen.
Meteen de eerste uren wordt de blokkade al gebroken om het personeel in bussen naar binnen te loodsen. En zo zal het blijven gaan, alleen het politieoptreden zal elke keer in hardheid toenemen. De eerste morgen worden er twee gewonden afgevoerd: een demonstrant met een gebroken pols en een agent die gebeten is door een politiehond. In de nacht van donderdag op vrijdag wordt er voor een ton schade aangericht aan het beveiligingssysteem: kabels worden opgegraven en doorgeknipt en de draden die in het hek zitten om geluid te registreren worden ook doorgeknipt. Omdat de UCN druk uitoefent op de politie om de ontruimingen sneller te laten verlopen (zodat de bussen met personeel niet zo lang hoeven te wachten) wordt er vrijdagmorgen zeer hard opgetreden tegen kleine groepen blokkeerders/sters. Bij deze charges vallen vele gewonden. Toch worden de blokkades tot zaterdagmorgen volgehouden. Bij de blokkades zijn ongeveer 800 mensen betrokken en de afsluitende demonstratie op zaterdagmiddag trekt ruim 6000 mensen.
Vermeldenswaard is verder de aankondiging tijdens de actie van 'Atoomvrijstaat'. Een organisatie die grond wil kopen in de buurt van kernobjecten om zo uitbreiding van die objecten te bemoeilijken en protest te vereenvoudigen. Het is nu mogelijk lid te worden en een paspoort te kopen.
Brandbommen tegen IJsselcentrale
Bij twee kantoren van de IJsselcentrale in Zwolle worden brandbommen naar binnen gegooid. Eén lont dooft en de schade is daar klein, maar de andere, in het hoofdkantoor, veroorzaakt brand en de schade is groot: f 100.000,-. Ook wordt er op ander gebouwen van de IJC leuzen gekalkt tegen kernenergie. Een week later worden de aanslagen opgeëist door de tot dan toe onbekende groep AGIT. Ze zijn gepleegd tegen de pogingen van het elektriciteitsbedrijf een kerncentrale te mogen/kunnen bouwen in de Noordoostpolder.
Spandoek bij wielerwedstijd gesponserd door UCN
De UCN sponsort in Almelo allerlei culturele en sportieve activiteiten. Vlak voor de Profronde van Almelo verspert een actievoerder de wielrenners de weg met een spandoek tegen kernenergie en de UCN. Na enkele sommaties van de sterke arm, verdwijnt hij in het publiek. Het is niet de eerste keer dat er een actie tegen sponsoring van UCN plaatsvindt. Enkele maanden eerder, in oktober 95, was voor de aanvang van een kamermuziekconcert ook al actie gevoerd tegen UCN sponsoring.
Terreinbezetting Urenco
Zes leden van de actiegroep BAND (Breek Atoomketen Nederland-Duitsland, een verwijzing naar BAN die eind jaren 70 actie voerde tegen UCN) knippen zich een weg naar binnen op het Urenco terrein in Almelo. De zes gaan op inspectie naar de opslag van verarmd uranium. Behalve een protest tegen kernenergie is het daarmee ook een actie tegen het gebruik van dat afvalproduct in wapens. (o.a. door de VS in de Golfoorlog). De 6 activisten kunnen ongehinderd over het hele terrein lopen voordat ze na een half uur gearresteerd worden. Ze worden, met dagvaarding, allemaal dezelfde avond nog vrijgelaten.
Herdenking Tsjernobyl Almelo
Ongeveer 120 mensen nemen deel aan de herdenking van de ramp in Tsjernobyl 15 jaar geleden. Dit jaarlijkse protest tegen kernenergie vindt, al bijna traditiegetrouw, plaats in Almelo. Eerst een manifestatie bij de hoofdpoort van Urenco, daarna een demonstratie en manifestatie in het centrum van Almelo waar ook een ‘duurzaamheidsmarkt’ plaats vindt. Er is muziek en een Oekraïense verteld uit de eerste hand een aangrijpend verhaal over de gevolgen van de ramp. Verder wordt onder het motto 'Alsof we 15 jaar na Tsjernobyl nog niets hebben geleerd' een overzicht gehouden van ontwikkelingen rond kernenergie in Nederland.
Herdenking Tsjernobyl en protest tegen export afval naar Rusland
In Almelo demonstreren ongeveer 150 mensen tegen kernenergie, Urenco en de export van kernafval naar Rusland. Het is tevens de herdenking van 20 jaar Tsjernobyl, het ongeluk in de Oekraïense reactor op 26 april 1986. Het is een grensoverschrijdende herdenking: in de ochtend was er al een gezamenlijke manifestatie in het centrum van Gronau -waar ook een Urenco verrijkingsfabriek staat-, waarna een deel van de actievoerders naar Almelo vertrekt.
Bij de hoofdpoort van de uraniumverrijkingsfabriek wordt een manifestatie gehouden, waarna in een demonstratieve optocht naar het centrum van Almelo wordt gelopen, waarin een afsluitende bijeenkomst de vele duizenden slachtoffers van Tsjernobyl worden herdacht.
Urenco: ander geluid ongewenst
Bij een kinderfeestje in Almelo georganiseerd door de service club Ronde Tafel 38 (en soort Rotary voor mannen tussen de 25 en 40 jaar), presenteert Urenco de nieuwe brochure van de nucleaire sector, speciaal gericht op kinderen. Tegenstanders van kernenergie vinden dat niet zo’n goed idee en presenteren bij de ingang van het feestje wat andere feiten. De organisatie is daarvan niet gediend en op last van de politie moeten ze 100 meter van de ingang gaan staan. Onder protest voldoen ze daaraan, maar kondigen juridische stappen aan tegen deze beknotting van de vrije meningsuiting.