17 januari 1994: Actie tegen opwerken brandstof bij Dodewaard
|
Zoeken: in
Uitkomsten
Manifestatie: geen nieuwe kerncentrales
Nadat er een aantal jaren geen grote manifestaties cq. demonstraties van de antikernenergie beweging zijn geweest, is deze in Emmeloord weer de eerste. Alhoewel de Brede Maatschappelijke Discussie duidelijk maakt dat een meerderheid tegen kernenergie is, is het ook al bekend dat het kabinet Lubbers-I toch van plan is nieuwe kerncentrales te bouwen. Tegen deze plannen is er een nieuw samenwerkingsverband ontstaan van allerlei milieu-, antikernenergie groepen en politieke partijen. Eén van de eerste daden van dit Landelijk Platform tegen Kernenergie is het, in samenwerking met de plaatselijke groepen, organiseren van deze manifestatie. Emmeloord is één van de mogelijke vestigingsplaatsen voor kerncentrales.
Op de manifestatie, met een nogal reünieachtige sfeer, komen ruim 7000 mensen. Minder dan gehoopt en begroot, zodat er een flinke schuld overblijft.
Geen Bossche 'Piek voor Atoomelektriek'
Ook in Den Bosch is er een actieve kern van kernenergie-tegenstanders die alleen onder protest een deel van hun elektriciteitsrekening betalen (of zelfs een deel weigeren te betalen). Vandaag trekken ze in een demonstratieve stoet naar het Gemeentelijk Energie Bedrijf met vaten met stralingstekens en gasmaskers. Het GEB neemt via de Provinciale Noord-Brabantse Elektriciteitsbedrijf (PNEM) deel aan de kerncentrale Dodewaard. Door het ‘lastig betalen’ van de elektriciteitsrekening wordt er druk uitgeoefend op de elektriciteitsmaatschappij om uit de kerncentrale te stappen en te gaan investeren in duurzame energieproductie.
Regionale manifestatie Middelburg
Ongeveer 300 mensen nemen deel aan een regionale manifestatie tegen de plannen voor een nieuwe kerncentrale in Borssele. De manifestatie is georganiseerd door het Zeeuws Platform Tegen Kernenergie die ook beloofd spontane acties te gaan voeren als de regeringsplannen omtrent nieuwe kerncentrales bekend worden gemaakt. Er is een informatiemarkt, er zijn sprekers en er is lekker biologisch eten. 'Stop Borssele', één van de organisaties in het Zeeuws Platform, roept iedereen op te komen. Ze vindt het "onacceptabel hoe de regering omspringt met de uitslag van de B. M.D. Ieder vertrouwen in de parlementaire demokratie wordt hiermee ondermijnt." Die Brede Maatschappelijke Discussie had duidelijk gemaakt dat een grote meerderheid kernenergie niet ziet zitten en zeker geen nieuwe kerncentrales wil.
Kalkar (s)loop
Een estafette tussen de kerncentrale in Dodewaard en de kweekreactor in Kalkar, net over de grens bij Nijmegen, onder de titel 'Kalkar (s)loop, breekijzers tegen kernenergie', georganiseerd door de Energiewinkel in Nijmegen. Ruim 100 mensen kijken toe, of lopen een stukje mee. In Kalkar wordt er een deur geforceerd met breekijzers van piepschuim.
Eerste blokkade Dodewaard na '81
Voor het eerst sinds bijna 3 jaar weer een actie bij de kerncentrale in Dodewaard. Ongeveer 80 mensen blokkeren de toegang. Het is de eerste uit en rij geplande acties die het weer mogelijk moeten maken om massaal en aangekondigd te kunnen actievoeren in het Betuwse, nadat het tot 'verboden-demonstratie-gebied' was verklaard door burgemeester Goldberg en rechtse knokploegen na de massale actie in september '81.
Doelstelling van de actie nu is dan ook een snelle, flitsende, 'zachte' blokkade, die vooral niet uitgelekt zou moeten zijn. Niet het aantal mensen is bepalend, maar de publiciteit die, zo hoopt men, de AKB, en dan vooral de 'ingeslapen' activisten/es, weer nieuw leven in moet blazen. De publiciteit is zeer goed te noemen, zelf iets té enthousiast: de VPRO-radio roept om 1 uur al om dat ze "om drie uur komen met een live-verslag van een actie in Dodewaard". Gelukkig (?) luistert de Betuwse politie blijkbaar niet naar de VPRO. De ploegenwisseling van de centrale wordt enkele uren opgehouden en de ontruiming verloopt redelijk rustig. De reacties uit de antikernenergie-beweging zijn zeer enthousiast.
Vlag als schaamlap
De beeldengroep vóór het hoofdkantoor van de PZEM in Middelburg krijgt een 'schaamlap' omgehangen. 'Stop Borssele' vindt dat het elektriciteitsbedrijf zich moet schamen voor de plannen voor een nieuwe kerncentrale. Op verschillende plekken in de stad worden vlaggen (halfstok) opgehangen die duidelijk maken dat de uitkomst van de Brede Maatschappelijke Discussie toch echt anders was dan toestemming voor nieuwe kerncentrales ('Met de BMD tegen Borssele twee'). Volgens de actiegroep wordt de BMD "nu de nek omgedraaid, omdat de uitslag niet in overeenstemming is met het regeringsbeleid". Aan de vlaggenactie nemen zo'n 20 mensen deel.
Aanslag op elektriciteits-station?
Er wordt een bomaanslag gepleegd op een onderstation voor het elektriciteit-transport bij Medemblik in Noord-Holland. Via een ontluchtingskoker van het toilet worden 'behoorlijk zware explosieven' (volgens de Explosieven Opruimings Dienst) naar binnen gegooid. De binnenmuren en een buitendeur worden door de explosie weggeblazen en de eigen stroom- en verwarmingsinstallatie worden zwaar beschadigd. Omdat de aanslag door niemand opgeëist wordt, doet het elektriciteitsbedrijf het af als een uit de hand gelopen nieuwjaarsgrap door 'kwajongens', al zijn ze er zelf toch ook niet echt van overtuigd.
Snelle reactie op kabinetsbesluit
Meteen de dag na de kabinetsbesluit om er 'minstens' twee kerncentrales bij te bouwen, is er al een demonstratie in Borssele. Ongeveer 150 mensen steken bij de kerncentrale vuurwerk af, als symbool van wat de voorstanders te wachten staat als ze de plannen door willen zetten.
Bezetting ECN wel gelukt
Omdat de bezetting van het ministerie van E.Z. niet helemaal gelukt is, wordt er door dezelfde groep een paar uur later een bezetting uitgevoerd bij het kantoor van het Energie Centrum Nederland (Petten), dat ook in Den Haag is gevestigd. Deze lukt wel en tevens worden er een aantal papieren 'gevonden', die echter niets bijzonders bevatten. Aangezien alle deuren op slot zijn gedaan, moet de politie via een raam naar binnen. Ook hier geen arrestaties.
Poging tot bezetting terrein kerncentrale Dodewaard
"Het succes van het politieoptreden was volledig gelegen in het verrassingseffect. De gehele nacht zat de ME geconsigneerd in busjes op 20 km afstand van de centrale. Met 10 man extra personeel van de Rijkspolitie is afgelopen nacht rond de centrale gesurveilleerd. Ook bevond zich 17 man Rijkspolitie op het terrein van de centrale zelf". Aldus burgemeester Goldberg van Dodewaard in de Telegraaf onder de dreigende kop: 'Dodewaard bestormd'.
Nadat de eerste poging om weer 'voet aan wal' in Dodewaard te krijgen goed gelukt is (de blokkade op 9 november '84), gaat er een groepje bezig om de volgende fase voor te bereiden. Deze zal een stap verder moeten gaan dan een blokkade: een terreinbezetting. Dat is in Dodewaard niet zo gemakkelijk: ten tijde van de massale acties in '80 en '81 is er van het kerncentraleterrein een schier onneembaar fort gemaakt; voor miljoenen guldens zijn er veiligheidsmaatregelen aangebracht. Een andere moeilijkheid is het feit dat de centrale meestal van drie kanten omgeven is door water en de vierde zijde is alleen bereikbaar via kilometers baggeren door weilanden. Bij laagwater is het terrein aan nog één kant bereikbaar. Om op het terrein te komen, moet men door twee rijen hekken (waar honden tussen kunnen lopen), een NATO-prikkeldraad versperring en daarvoor al over een laag hekje en door zo'n 5 meter brede strook met ingegraven scherpe stalen punten waar je slechts heel langzaam en voorzichtig doorheen kunt slalommen.
Zover komen de meeste van de ruim 225 actievoerders/sters die morgen tegen zessen echter niet. De schijnwerpers op het terrein gaan aan en daar achter zijn de schimmen van ME'ers te ontwaren. Gelijktijdig komt er van achteren een groep ME'ers die de demonstranten/es insluiten: uitgelekt! Wat niet in de pers komt is het feit dat de ME in een boerderij zit, precies op de plek waar de groep de uiterwaarden in gaat. Toeval? Het is weliswaar de meest voor de hand liggende plaats, maar tot een paar dagen daarvoor was het de bedoeling om van de andere kant te komen. De meeste mensen hoorden pas op de verzamelplekken dat het plan veranderd was. Duidelijk is dat de politie wil voorkomen dat de activisten/es in de gaten krijgen dat de actie is uitgelekt: de ME wordt aangevoerd in gesloten vrachtwagens en er is geen merkbaar toegenomen activiteit rond de centrale die nacht. Men heeft duidelijk de les van Volkel/Woensdrecht geleerd, waar van te voren bekend werd gemaakt dat men van de actieplannen op de hoogte was (minister president Lubbers op tv!), waardoor op het laatste moment voor een alternatieve actie (Volkel) gekozen werd.
Informanten/infiltranten of gewoon onvoorzichtigheid? Dat blijft onduidelijk. Wel duidelijk is, dat de actievorm (redelijk massale geheime acties) aan een herbezinning toe is én dat de fasegewijze actieplannen rond de centrale in Dodewaard een geduchte vertraging op zal lopen. De derde fase zou, zo was de bedoeling, een openbaar aangekondigde actie moeten zijn.