Zoeken: dodewaard, Dodewaard, 1980, Dodewaard
Uitkomsten
- Installatie:
- een actie op, in, of in de onmiddellijke omgeving van een nucleaire installatie.
- Dodewaard:
- bij de kerncentrale aldaar
- 1980-1989:
- de jaren in dit decennium
Kamperen over voorstel bezetting Dodewaard-terrein
Hoewel hier niet echt van een actie gesproken kan worden, maar eerder van een massaal discussie-weekend, is deze bijeenkomst zo belangrijk voor de antikernenergie beweging, dat ze zeker niet in dit overzicht mag ontbreken.
Het 'Pinksterkamp bij het gat van Hagen" (een recreatieplas op ongeveer 7 km van de kerncentrale in Dodewaard) is een initiatief van de Gelderse Stroomgroepen. De bedoeling is een tweedaagse vergadering over het voeren van verdergaande, directe acties tegen kernenergie. Het voorstel is om in oktober over te gaan tot een terreinbezetting van de kerncentrale. Eén van de voorwaarden voor de actie is, dat die openbaar aangekondigd moet worden.
Aanleiding om te gaan praten over hardere acties, is de kater na de grote anti-UCN-actie en het daarop volgende besluit van het kabinet om de uitbreiding toch door te laten gaan. Ook is in de voorgaande maanden duidelijk geworden dat de centrale in Dodewaard illegaal draait. Volgens de vergunning moet er in het opslagbassin, waar de splijtstofstaven ter afkoeling in opgeslagen worden, genoeg ruimte aanwezig zijn om alle, op dat moment in gebruik zijnde kernstaven, op te slaan. Dit is echter niet het geval. Als dit bekend wordt gemaakt, wordt de vergunning door minister van Economische Zaken Van Aardenne met terugwerkende kracht (!) veranderd. Algemeen wordt ingezien, dat met alleen praten en demonstreren Dodewaard en Borssele niet dicht gaan.
Op het discussiekamp, waar zaterdags 2000 en zondags zelfs 5000 mensen zijn, wordt in kleine groepjes gediscussieerd over het voorstel tot een terreinbezetting. Hoewel de motieven achter het actievoorstel algemene instemming vinden, wordt toch besloten om te gaan blokkeren in plaats van te bezetten, omdat het overgrote deel van de aanwezigen een poging tot terreinbezetting uit ziet lopen op een grote veldslag.
In het actieplan zit nog een ander belangrijk element: basisdemocratie. Om zoveel mogelijk mensen bij de actie te betrekken en er vanuit gegaan wordt dat iedereen mee moet kunnen praten, wordt er een voorstel gedaan om basisgroepen te vormen: kleine groepjes mensen die elkaar goed kennen. Er moet een Landelijk Overleg komen van vertegenwoordigers/sters uit die basisgroepen. Dit L.O. mag echter geen initiërende, beslissende functie krijgen en mag geen instituut worden: de basis(-groepen) beslist. Dit is nodig om de basisdemocratische uitgangspunten zo goed mogelijk te waarborgen.
Basisgroepen zijn een oude organisatievorm uit de Spaanse burgeroorlog en in ere hersteld door Amerikaanse actiegroepen bij een terreinbezetting van een kerncentrale in Seabrook. Naast de actievorm (massale, openbaar aangekondigde, directe actie) is ook het vormen van basisgroepen een belangrijke gebeurtenis. Nog steeds is deze organisatievorm in (het radicale deel van) de AKB gemeengoed. De beweging die dat weekend ontstaat, en die zich Dodewaard Gaat Dicht! noemt, wordt zeer bepalend voor de antikernenergie strijd in de begin van de jaren tachtig.
Men besluit om van 18 tot 25 oktober de kerncentrale in Dodewaard te blokkeren, als deze niet vóór eind september gesloten is.
Bijlagen:
BAN-blokkade Dodewaard
Twee dagen na het discussieweekend, is er een blokkade van de kerncentrale in Dodewaard door ongeveer 200 mensen van BAN. De actie komt voor de autoriteiten als een complete verrassing, omdat men begrepen meende te hebben, dat er vóór oktober geen acties gevoerd zouden worden.
Om kwart voor zes 's morgens wordt de poort geblokkeerd en 's middags om half drie worden de 200 door de ME weggesleept en met politiebusjes weg gebracht om ver van de centrale los gelaten te worden. Erpers van Rooyaards (directeur GKN): "Als de politie en overheid niet direct hadden besloten de blokkade te beëindigen was een crisissituatie (door oververmoeidheid van het personeel) niet uitgesloten geweest. Gelukkig is het niet zover gekomen!"
Bijlage:
Ballonnen tegen Dodewaard
Op deze zaterdag zijn een tiental mensen bij de kerncentrale Dodewaard aan het demonstreren. Doel is aandacht vragen voor het ultimatum van de Dodewaard-gaat-dicht!-beweging: als de centrale niet voor 1 oktober gesloten is, wordt er op 18 oktober begonnen met een blokkade van de kernreactor. Dat is in mei besloten toen duizenden mensen over het actievoorstel vergaderden. Ballonnen die de actievoerders oplaten, tonen de verspreiding van radioactiviteit in geval van een ongeluk. Werknemers van de kerncentrale hebben op 26 augustus een open brief gestuurd aan de regering waarin ze de regering vragen zich "duidelijk uit te spreken dat dergelijke acties volledig buiten de bestaande rechtsorde vallen en dat er zonder uitstel tegen opgetreden zal worden".
Bijlagen:
Dodewaard gaat dicht!
Weken van te voren staan de kranten al bol van deze actie. Stemming wordt gekweekt, de democratie zou van deze dagen afhangen, verzekeraars bieden de inwoners rond de kerncentrale in Dodewaard een molest-verzekering aan, de kermis in het dorp wordt, uit angst voor vernielingen, afgelast, evenals het voetbal op zondag. [De Telegraaf, 18-10-1980] Van het kerncentraleterrein wordt een onneembare vesting gemaakt, extra rijen hekken, NATO-prikkeldraad versperringen, schijnwerpers en lantaarnpalen in de uiterwaarden, videocamera's, richtmicrofoons, een ophaalbaar gedeelte in de brug over de 'slotgracht', de portiersloge die volgespoten kan worden met traangas als die 'veroverd' is, gesprekken/telefoontjes vanuit de centrale die weken van te voren al worden afgeluisterd, etc.
Door de politie worden 3 cordons om de centrale gelegd; de eerste waar geen auto's door mogen, de tweede die de actievoerders/sters formeel moeten beletten om door te lopen en de derde op 500 meter van de centrale met ME, waar niemand door heen mag. Het laatste gesprek tussen leden van 'Dodewaard gaat Dicht!' en minister Van Aardenne op 10 oktober, wordt rechtstreeks door de VARA-radio uitgezonden.
Op zondagmorgen (19 oktober) beginnen de blokkades met ongeveer 15.000 mensen. Veel 'dagjes-mensen' blijkt al snel, als in de loop van de middag drommen mensen weg gaan. De vorige avond is er op het laatste Landelijk Overleg nog een voorstel gelanceerd door Milieu Defensie om niet te gaan blokkeren, maar te demonstreren in Arnhem. Pieter Lammers: "De staat is bezig bij de centrale de kapitalistische rechtsstaat te verdedigen en het is zo in de publiciteit voorgesteld dat wij die staat willen afbreken. De centrale is het symbool van de rechtsstaat geworden. (...) Het lijkt ons daarom goed om naar Arnhem te gaan. Dit is verrassend en dan laten we die veiligheidsmaatregelen voor wat ze zijn. De centrale is al geblokkeerd. Door de ME. We hebben dat dus al bereikt". Het voorstel haalde het niet. Het aantal mensen dat blokkeert holt nog verder achteruit door het noodweer (harde constante regen, snijdende koude wind) en de afstand tussen het tentenkamp en de centrale (7 km), die lopend afgelegd moet worden. Door deze omstandigheden zijn er 's maandags nog maar 1500 á 2000 mensen over; koud en voor een deel ontevreden met de super-geweldloosheids-sfeer die de actie heeft. Meerdere malen worden er met de ME liedjes gezongen; bloemen worden over het prikkeldraad aan de ME'ers aangereikt. Hoewel geweldloosheid hoog in het vaandel staat, houden veel mensen hier toch een kater aan over. Alle blokkades worden maandagavond beëindigd; de motivatie is sterk gedaald door het aanhoudende slechte weer.
Toch houden ook veel mensen een goed gevoel aan de actie over. Het verdergaande verzet is goed zichtbaar gemaakt, het credit bij de (plaatselijke) bevolking is zeker gegroeid door de geweldloosheid en de criminalisering vooraf (van vooral de Telegraaf) is behoorlijk mislukt.
Nog een ander belangrijk gegeven van de actie is de ervaring om, met zoveel mensen, een andere besluitvorming te hanteren. Natuurlijk kleven daar foutjes aan (en nadelen: snel reageren is bijna uitgesloten), maar de poging op zich is al belangrijk.
Bijlagen:
